Próg bólu

Nawet proste zabiegi w gabinecie weterynaryjnym muszą być poprzedzone znieczuleniem, by pies czy kot nie cierpiał ponad miarę. Znieczulenie jest niezbędne do przeprowadzenia zabiegów operacyjnych, chirurgicznych, a nawet diagnostycznych, np. RTG i USG (u zwierząt nerwowych, agresywnych czy obolałych, np. po wypadku), tomografii komputerowej, gastroskopii czy bronchoskopii. Dobór metody zależy od rodzaju zabiegu, jego czasochłonności i stanu zdrowia.

Głupi jaś
Niezależnie od tego, czy znieczulenie będzie miejscowe, czy ogólne, psa trzeba do niego przygotować, podając mu środki uspokajające i przeciwbólowe, popularnie nazywane głupim jasiem. Preparaty te powodują, że leki miejscowo znieczulające działają dłużej, a narkoza przebiega łagodniej.
W niektórych prostych zabiegach głupi jaś jest wystarczającym znieczuleniem. Dotyczy to np. usunięcia kamienia nazębnego, czyszczenia zatok okołoodbytowych czy obcięcia pazurów psom wrażliwym lub mającym czarne pazury (łatwo skaleczyć niewidoczny rdzeń, co jest bardzo bolesne). W innych przypadkach konieczne są silniejsze środki.

Znieczulenie miejscowe
Jeśli naszemu czworonogowi trzeba przeciąć ropień, zszyć małą ranę, wykonać drobny zabieg na rogówce czy spojówce oka, wówczas lekarz stosuje znieczulenie powierzchniowe. Obejmuje ono cienką warstwę błony śluzowej lub skóry – preparat nanosi się bezpośrednio na ich powierzchnię.
Inny rodzaj znieczulenia miejscowego to znieczulenie nasiękowe. Środek znieczulający po wstrzyknięciu w okolice np. rany powoduje zablokowanie przewodnictwa nerwowego w tym obszarze. Można wówczas, nie narażając psa na przykre doznania, usuwać kaszaki, torbiele, niewielkie nowotwory skóry, zszywać skórę czy płytkie rany mięśni.
Z kolei znieczulenie przewodowe, stosowane np. przy usuwaniu zęba, polega na podaniu środka znieczulającego w okolicy pnia nerwowego odpowiedzialnego za przewodzenie nerwowe w poddawanym zabiegowi miejscu.
Niektóre operacje miednicy, jamy brzusznej czy kończyn tylnych można przeprowadzić, wykorzystując znieczulenie nadoponowe polegające na podaniu środka znieczulającego do kanału kręgowego. Przydaje się ono również w wypadku komplikacji przy porodzie, gdy trzeba wyjąć uwięźniętego szczeniaka, a nawet przy cesarskim cięciu. Może być stosowane praktycznie u wszystkich zwierząt, nawet starszych.

Znieczulenie ogólne
W narkozie zwierzę nie tylko nie odczuwa bólu, ale traci świadomość. Takie znieczulenie ma kilka etapów. W narkozie płytkiej, która trwa stosunkowo krótko, można wykonać jedynie niektóre zabiegi, takie jak kastracja, gastroskopia, bronchoskopia czy rektoskopia.
Jeśli potrzebny jest dłuższy czas narkozy, należy podać kolejną dawkę znieczulającą. W tzw. narkozie umiarkowanej można wykonać już nieco poważniejsze zabiegi chirurgiczne, np. operację przepukliny.
Z kolei w narkozie głębokiej, w której oddech jest spłycony, następuje spadek ciśnienia krwi i zwiotczenie mięśni szkieletowych, przeprowadza się wszystkie poważne, długotrwałe zabiegi chirurgiczne, np. operacje ortopedyczne, wyjęcie ciała obcego z żołądka czy usunięcie macicy i jajników.

Narkoza wziewna
Za najbezpieczniejszą uważa się narkozę wziewną podawaną drogą oddechową. W razie komplikacji można ją w każdej chwili przerwać. Poza tym lotny środek znieczulający jest szybko wydychany i ma tylko minimalnie negatywny wpływ na wątrobę. Z tego względu ten typ narkozy wykorzystywany jest u zwierząt starszych, cierpiących na niewydolność krążenia lub znajdujących się w ciężkim stanie klinicznym.
Za znieczulanie odpowiedzialny jest anestezjolog, który – podobnie jak w wypadku operacji ludzi – nie tylko dba o odpowiednie przygotowanie do zabiegu, czuwa nad zwierzęciem podczas jego trwania, ale również sprawuje nad nim opiekę w okresie pooperacyjnym – aż do chwili, gdy podstawowe funkcje organizmu wrócą do normy.