OWCZAREK PODHALAŃSKI

Wygląd rasy owczarek podhalański

Podhalańczyk to masywny przedstawiciel jednej z pięciu polskich ras psów - osiąga nawet 70 cm wysokości i waży około 60 kg. Ma długi tułów, muskularne kończyny i proporcjonalną głowę, a także mocną kufę, która łagodnie się zwęża. Oczy podhalańczyka są średniej wielkości i nieco skośne, uszy zaś są trójkątne oraz mocno owłosione.

Owczarek podhalański ma jednolicie białe umaszczenie, jednak jego nos, fafle czy obwódki oczu są koloru czarnego.

Charakter i usposobienie rasy owczarek podhalański

Owczarek podhalański to pies o umiarkowanym temperamencie, spokojny, opanowany, zrównoważony i bardzo zaradny. Mimo niezależnej natury i dużej samodzielności, widocznej już u małych szczeniąt, jest posłuszny i chętny do współpracy. Mocno przywiązuje się do swojej rodziny i miejsca, w którym żyje. Jest wierny i bezwarunkowo oddany człowiekowi.

Ma silną osobowość, ale jego wychowanie nie przysparza większych kłopotów. Owczarek podhalański jest inteligentny i pojętny, można go szkolić w zakresie ogólnego posłuszeństwa.

Umiejętności

Praca owczarka podhalańskiego nie polegała na prowadzeniu owiec, ale na ich ochronie przed drapieżnikami. Wykorzystywano go również jako stróża gospodarstw, schronisk górskich i prywatnych domów. Obecnie owce mają coraz mniej naturalnych wrogów, rzadko można spotkać niedźwiedzia, a wilki występują głównie w Bieszczadach. Pomimo że nie jest to typowy pies zaganiający, potrafił jednak także przepędzać stado z jednego pastwiska na drugie lub zapędzać na udój. Umiał bezbłędnie odnaleźć zabłąkane i zranione sztuki w najbardziej niedostępnym terenie i sprowadzić je do szałasu.

W Holandii z dobrym skutkiem podejmowano próby układania owczarków podhalańskich do roli przewodników niewidomych. Także w Polsce co najmniej jedna suczka pracowała w tej roli. W czasie wypraw na Spitsbergen polski podhalan towarzyszył naukowcom wśród nieprzebytych śniegów, zawsze odnajdując właściwą drogę. Owczarek podhalański jest doskonałym stróżem, nieufnym wobec obcych, obdarzonym dużą odwagą, czujnym, lecz niehałaśliwym. Choć wciąż najlepiej czuje się jako stróż, to sprawdzi się również jako towarzysz rodziny, wobec której jest bardzo opiekuńczy. 

Szkolenie i wychowanie

Owczarek podhalański wymaga konsekwentnego szkolenia opartego na metodach pozytywnych. Nieodpowiednio traktowany może bronić się, przejawiając agresję. Psy tej rasy muszą przejść staranną socjalizację od szczenięcia. Należy zapoznawać je z różnymi psami i obcymi ludźmi – dzięki temu w dorosłym wieku nie będą agresywne ani nie zaczną polować na mniejsze od siebie psiaki.

Owczarek podhalański mieszkający w domu z ogrodem musi być regularnie zabierany na spacer poza teren posesji. Odcięcie od świata zewnętrznego może spowodować, że pies zacznie źle reagować na obcych ludzi i inne zwierzęta, co przy tak dużych rozmiarach będzie wyjątkowo problematyczne i niebezpieczne.

Dla kogo ta rasa?

Choć owczarek podhalański potrafi dostosować się do różnych warunków i wymagań opiekuna, to nie będzie to pies dla każdego. Na pewno nie powinien być trzymany w miejskich blokowiskach. Potrzebuje przestrzeni - jej brak odbija się niekorzystnie na kondycji psychicznej i fizycznej zwierzęcia. W domu poza miastem, mając do dyspozycji ogród, będzie czuł się znakomicie, nawet jeśli od najbliższych gór będzie go dzielić kilkaset kilometrów.

Wady i zalety rasy owczarek podhalański

Owczarek podhalański – jaki jest? Poznaj jego wady i zalety!

Wady

• dosyć niezależny – lubi sam podejmować decyzje
• bywa uparty – nie zawsze chce wykonać polecenie, jeśli nie widzi w nim sensu
• wymaga przestrzeni – niezbyt nadaje się do miejskiego mieszkania
• mocno linieje, a jego sierść wymaga regularnego czesania
• nieprawidłowo zsocjalizowany może być agresywny

Zalety

• bardzo przywiązany do opiekuna i całej rodziny
• lubi dzieci i jest wobec nich opiekuńczy
• doskonały, czujny, lecz nieprzesadnie agresywny stróż
• spokojny i zrównoważony na co dzień
• stosunkowo łatwy do wychowania i układania
• chętnie wykonuje polecenia, jeśli ma dobrą więź z opiekunem
• odporny na warunki atmosferyczne

Zdrowie rasy owczarek podhalański 

Owczarek podhalański to rasa zdrowa i odporna. Do problemów zdrowotnych występujących stosunkowo często u podhalanów należą:

• dysplazja biodrowa i łokciowa,
• wady powiek: entropium i ektropium,
• rozszerzenie i skręt żołądka,
• nawracające infekcje uszu.

Żywienie rasy owczarek podhalański

Podhalan nie jest wymagający pod względem żywienia. Ma dobry apetyt i nie jest wybredny. Ponieważ przez lata ciężko pracował i nie był rozpieszczany, jego organizm potrafi optymalnie wykorzystywać podawany pokarm. Karma powinna być dobrej jakości, o średniej zawartości białka i tłuszczu. Dzienną porcję dzielimy na dwa posiłki i zapewniamy psu przynajmniej godzinę spokoju po jedzeniu.

Pielęgnacja owczarków podhalańskich

Pielęgnacja podhalana nie jest kłopotliwa. Jego szata jest dwuwarstwowa, złożona z włosa okrywowego i gęstego podszerstka. Dzięki temu nie przemaka, szybko wysycha i nie trzyma brudu. Owczarka podhalańskiego wystarczy dokładnie wyszczotkować, aby wyglądał efektownie.

Wybierając się z naszym ulubieńcem na wystawę, pamiętajmy, że powinien być przed nią wykąpany i wyszczotkowany. Kredą lub specjalnym pudrem wybielamy wszelkie zażółcenia. Należy również skorygować włos na łapach, pod ogonem i w okolicach uszu.

Akcesoria

Owczarek podhalański powinien być wyprowadzany na spacery w mocnej, szerokiej obroży lub w dopasowanych szelkach oraz na solidnej smyczy zaopatrzonej w mocne karabińczyki. Posłanie dla psa tej rasy powinno być duże, najlepiej zrobione z pianki ortopedycznej, która będzie chronić stawy tego dużego, ciężkiego psa.

Historia rasy owczarek podhalański 

Historia owczarka podhalańskiego jest tyleż odległa, co tajemnicza. Prawdopodobnie wywodzi się od azjatyckich molosów, przede wszystkim doga tybetańskiego, który przyczynił się do powstania wielu dzisiejszych ras. Silny, majestatyczny, odporny na warunki atmosferyczne owczarek podhalański od dawna pilnował stad owiec przed drapieżnikami i rabusiami. Dzisiaj coraz częściej pełni rolę stróża i towarzysza rodziny.

Początki pasterstwa w Tatrach i na Podhalu sięgają XIII wieku. Wtedy przybyły na te tereny ludy trudniące się wypasem owiec i bydła. Wraz z ludźmi pojawiły się ich psy. Ówcześni pasterze posiadali niewielkie stada, utrzymywane w nisko położonych dolinach. W XV i XVI wieku plemiona wołoskie, zdążające wzdłuż Karpat na Podhale, przyczyniły się do rozwoju gospodarki pasterskiej na obszarach tatrzańskich. Towarzyszące im psy zapoczątkowały rasę owczarka podhalańskiego, nazywanego przez miejscową ludność liptakiem.

Duże, silne i krzepkie zwierzęta były znakomitymi stróżami owiec. Pracowały w dzień i w nocy. Nieprzeciętna odwaga i wytrzymałość pozwalały im na konfrontację z groźnymi drapieżnikami: wilkami i niedźwiedziami. Nosiły specjalne obroże nabijane kolcami lub całe wykonane z metalu, które chroniły je przed kłami przeciwników. Owczarki podhalańskie strzegły także dobytku przed złodziejami.

Kiedy na początku XX wieku Tatry stały się popularnym terenem turystycznym, tłumnie zjeżdżający goście zwrócili uwagę na piękne białe psy, które z czasem stały się miejscową atrakcją i elementem folkloru. Owczarek podhalański pojawił się w legendach i góralskich przyśpiewkach. Posiadanie dobrze utrzymanego podhalana było dla bacy sprawą honoru, a za niektóre psy trzeba było oddać nawet trzy owce.

Pierwszej próby planowej hodowli podhalana podjął się w okresie międzywojennym Korpus Ochrony Pogranicza.Uznano, że pełne zaangażowania, ciężko pracujące od pokoleń owczarki, odporne i chętne do współpracy z człowiekiem będą dobrymi psami służbowymi. Podhalany doskonale sprawdziły się jako psy pilnujące obiektów przemysłowych i wojskowych. Na początku lat 30. XX wieku na Śląsku powstało Towarzystwo Miłośników Psa Służbowego, które miało za zadanie popularyzację rasy. Z jego inicjatywy w 1937 r. w Zakopanem zorganizowano pierwszą wystawę owczarków podhalańskich. Spośród 65 pokazanych tam psów do Księgi Wstępnej wpisano 18 osobników. W 1938 r. opracowano pierwszy wzorzec rasy.

Pracę kynologów przerwał wybuch wojny. Po jej zakończeniu górale zaczęli rozmnażać ocalałe egzemplarze. Robili to jednak w sposób nieprzemyślany, ignorując standardy rasy. Dopiero w 1954 roku krakowski oddział Związku Kynologicznego w Polsce zorganizował przegląd, na którym oceniono ponad 100 osobników i opracowano wytyczne dalszej hodowli. Zadania tego podjął się dr wet. Henryk Dereziński.

Owczarek podhalański w Polsce

W 1967 r. FCI przyjęło oficjalnie wzorzec rasy. Pierwszym podhalanem z pełnym rodowodem była suka Surma z hodowli Kordegarda. Obecnie w naszym kraju rasa jest bardzo rozpoznawalna, choć niekoniecznie popularna poza obszarem Tatr.

Wzorzec rasy owczarek podhalański

Owczarek podhalański – grupa I FCI, sekcja 1, nr wzorca 252

• Kraj pochodzenia: Polska
• Charakter: spokojny, pojętny, czujny, bardzo silnie przywiązany do swojej rodziny, opiekuńczy względem słabszych członków stada
• Wielkość: psy – 65-70 cm, suki – 60-65 cm
• Waga: psy – 50-65 kg, suki – 45-60 kg
• Szata: na głowie, pysku i przedniej stronie kończyn sierść krótka, na szyi i tułowiu długa, gęsta, prosta lub lekko falista, twarda w dotyku, z obfitym podszerstkiem; na szyi występuje bogata kryza, na udach obfite portki; ogon mocno owłosiony, puszysty
• Maść: jednolicie biała
• Długość życia: około 12 lat
• Odporność na warunki atmosferyczne: duża
• Koszty utrzymania: od 300 zł miesięcznie
• Cena psa z rodowodem: 3000-6000 zł

Żadna z polskich ras nie została tak uwikłana w stereotypy jak owczarek podhalański. W obiegowej opinii pies ten ciężko się aklimatyzuje i choruje na terenach nizinnych, nie rozwija się odpowiednio i jest nieszczęśliwy. A wzięło się to z naszej ignorancji. Jeśli je przytulać, to adekwatnie do postury, jeśli głaskać, to szerokim gestem. Nie zapomnijcie również o ogromnym sercu owczarka podhalańskiego – zmieściłby się w nim cały Giewont, a on przeznaczył je wyłącznie dla opiekuna i jego bliskich.

Czy owczarek podhalański jest niebezpieczny?

Owczarki podhalańskie są spokojnymi stróżami. Ciebie i twojego domu będą pilnować – obserwując. Ten pies poczeka, aż intruz naruszy prywatną przestrzeń i dopiero wtedy przystąpi do działania. Oczywiście jako zwierzę wielkoduszne najpierw ostrzeże szczekaniem i postraszy gabarytami. Nie zapominajmy jednak, że te białe misie są odważniejsze od niedźwiedzi, dlatego lepiej nie sprawdzać, do czego jest zdolny owczarek podhalański zmuszony do obrony rodziny i terytorium - reaguje tylko w momencie faktycznego zagrożenia.

Długoletnia planowa hodowla doprowadziła do poprawienia eksterieru i utrwalenia pozytywnych cech psychicznych. Owczarek podhalański stał się zwierzęciem bardziej przyjaznym i otwartym. Nie jest konfliktowy ani przesadnie agresywny wobec psów, jednak strzegąc swojego terytorium, może być nieprzyjemny dla intruza.

Czy owczarek podhalański może być w domu?

Aby cieszyć się towarzystwem tego wielkiego białego psiska, nie musisz być właścicielem połowy hali oraz stada owiec, a nawet może być ci obca receptura oscypka. Owczarek podhalański nie powinien być jednak trzymany w bloku - brak przestrzeni źle wpływa na psychikę psa. Zdecydowanie lepiej odnajdzie się poza miastem - w domu z ogrodem.

Czy owczarek podhalański jest dobry dla dzieci?

Ma silny instynkt opiekuńczy, w jego towarzystwie nikomu nie może stać się krzywda. Szczególną sympatią obdarza dzieci, ale tylko te z własnej rodziny.

Na co najczęściej chorują owczarki podhalańskie?

Owczarek podhalański jest psem odpornym i krzepkim, ale ma jednak listę dolegliwości, na które należy uważać, a są wśród nich dysplazja stawów biodrowych, schorzenia oczu związane z podwinięciem i wywinięciem powieki oraz choroby uszu.

Jak często kąpać owczarka podhalańskiego?

Rzadko - wtedy, gdy jest to konieczne. Wiele chwil spędzanych z podhalanem zajmie ci szczotkowanie jego futra. Jego sierść nie wymaga nadzwyczajnych zabiegów pielęgnacyjnych, jednak pilnowanie, by futro (szczególnie na portkach i za uszami) się nie kołtuniło, powinno wejść w nawyk. Poza tym pomyśl pragmatycznie – im więcej sierści zostanie na szczotce, tym mniej trafi na ubrania.

Czy owczarek podhalański może spać na dworze?

Owczarek podhalański bardzo dobrze czuje się na otwartej przestrzeni. Jest to rasa, która może spać na dworze. Trzeba jednak spełnić odpowiednie warunki - buda musi być ocieplona. Podhalana absolutnie nie można izolować od życia rodzinnego. Brak kontaktu z człowiekiem negatywnie odbija się na jego psychice. 

Ile żyją owczarki podhalańskie?

Polski owczarek podhalański żyje średnio około 12 lat. Pamiętaj, że nadwaga drastycznie skraca długość życia zwierzęcia. Każdy pies, w tym również podhalan, wymaga odpowiednio zbilansowanej diety, aktywności fizycznej, a także regularnych wizyt kontrolnych u lekarza weterynarii. 

Ile kosztuje szczeniak rasy owczarek podhalański?

Za owczarka podhalańskiego z renomowanej hodowli zapłacimy od 3000 do 6000 zł. Skąd takie widełki cenowe? Zależy to od kilku czynników - m.in. od genów, ilości tytułów zdobytych przez rodziców czy przeznaczenia szczenięcia, a dokładniej czy ma to być „pies na kolanka”, czy wystawowy. Na miesięcznie utrzymanie owczarka podhalańskiego trzeba przeznaczyć 300-400 zł.