GOŃCZY WĘGIERSKI

Charakter rasy gończy węgierski

Gończy węgierski to starożytna rasa węgierska, doskonale przystosowana do miejscowych warunków geograficznych, klimatycznych i łowieckich, która zapewne dała początek wszystkim gończym środkowoeuropejskim. Jego najbliższym kuzynem jest gończy słowacki kopov, a inni bliscy krewniacy to gończy polski i austriacki. Łączą je czarne podpalane umaszczenie i stosunkowo nieduże uszy.

Gończy węgierski na co dzień jest spokojny, a swój temperament demonstruje podczas pracy, jest wytrwały i zdeterminowany. Lubi przebywać blisko właściciela, co sprawia, że można go trzymać także w mieszkaniu. Wymaga jednak długich spacerów, podczas których będzie mógł obwąchiwać wszystko, co się da. Trzeba mu je umożliwić, nawet jeśli mieszka on w domu z ogrodem, bo inaczej może się usamodzielnić i zacząć wędrować po okolicy na własną łapę. Porządnie wybiegany w domu jest spokojny. Ceni sobie odpoczynek na wygodnym posłaniu.

Zrównoważony gończy węgierski lubi dzieci. Wobec obcych ludzi jest zwykle przyjazny, choć zachowuje rezerwę. W kontaktach z innymi psami gończe, szczególnie samce, bywają dosyć dominujące. Jednak podczas pracy na polowaniu nawet najwięksi wrogowie doskonale z sobą współpracują. Gończy węgierski może żyć w wielkiej przyjaźni z domowym mruczkiem, ale na obce koty chętnie zapoluje.

Umiejętności

Gończy węgierski wciąż jest głównie psem myśliwskim przeznaczonym do polowania na grubą zwierzynę. Ma silny instynkt łowiecki, doskonały węch i świetną orientację w terenie. Pracuje w dużej odległości od przewodnika w pojedynkę lub w parze. Podczas polowania głosi zwierzynę, czyli „gra”.

Doświadczony myśliwy potrafi odróżnić po sposobie szczekania, jakie zwierzę pies goni, czy się ono zatrzymało itd. W czasie gonu głos jest wysoki i dźwięczny, inny niż podczas oszczekiwania martwej lub stojącej zwierzyny. Gończy pracuje zarówno dolnym, jak i górnym wiatrem.

Uprawianie z nim takich sportów jak agility, flyball czy frisbee też raczej nie wchodzi w grę. Choć jest zręczny, zwinny i szybki, gończy węgierski zazwyczaj nie aportuje, a podczas treningów szybko się nudzi. Nie nadaje się też do szkolenia na psa obronnego, choć jeśli zajdzie potrzeba, umie bronić właściciela czy terenu.

Szkolenie i wychowanie

To pies, który długo dojrzewa – nawet do trzeciego roku życia. Zwłaszcza za młodu potrzebuje ujścia dla swojej energii. Znudzony zawsze znajdzie sobie jakieś zajęcie, którego skutki nie uradują właściciela. Uczy się szybko, ale posłuszeństwo nie jest jego mocną stroną. Bywa uparty, a długie i monotonne ćwiczenia go nudzą.

Dla kogo ta rasa

Gończego węgierskiego poleca się głównie miłośnikom łowiectwa, polującym na grubą zwierzynę. Jest doskonałym dzikarzem i tropowcem. Jeśli ktoś chciałby mieć towarzysza długich biegów, to także może wybrać tę rasę, bo doskonale nadaje się ona do canicrossu czy bikejoringu.

Pies ten nie sprawdzi się zaś jako przyjaciel osób niecierpliwych i oczekujących od podopiecznego bezwzględnego posłuszeństwa.

Wady i zalety rasy gończy węgierski

Wady

• wymaga dużo ruchu i zajęcia
• ma silny instynkt łowiecki
• jest uparty i dosyć niezależny
• wymaga konsekwentnego wychowania

Zalety

• niekłopotliwa pielęgnacja
• zdrowy i odporny
• dosyć podatny na szkolenie
• lubi dzieci

Zdrowie rasy gończy węgierski

To rasa odporna, która rzadko miewa kłopoty ze zdrowiem. Czasami zdarza się dysplazja stawów biodrowych, dlatego odpowiedzialni hodowcy przeprowadzają odpowiednie badania.

Żywienie

Nie jest wymagający, jeśli chodzi o żywienie. Można go karmić zarówno suchą i mokra karmą, jak i pokarmem przygotowywanym w domu. Jedynie psy pracujące powinny dostawać bardziej energetyczny pokarm, z wyższą zawartością tłuszczu.

Pielęgnacja

Pielęgnacja gończego węgierskiego jest prosta, jego krótki włos nie wymaga częstego szczotkowania. Jedynie w okresie linienia warto to robić częściej, na przykład za pomocą gumowej rękawicy z wypustkami. Trzeba też regularnie kontrolować uszy, ponieważ nie są dobrze wentylowane.

Historia rasy gończy węgierski

Zdaniem historyków rasy już starożytni Madziarowie używali psów w typie gończych do naganiania zwierzyny tam, gdzie w zasadzce czekali myśliwi. Czworonogi te wywodziły się od gończych tatarskich i przybyły do Kotliny Panońskiej w 900 r., gdzie żyły gończe iliryjskie i panońskie, a na otaczających ją wzgórzach sprowadzone tu przez Celtów – gończe z Nadrenii. Z czasem w Kotlinie Panońskiej i w Transylwanii wskutek swobodnej wymiany genów ukształtowały się lokalne rasy.

W średniowieczu gończe były ulubionymi psami myśliwskimi węgierskich królów i arystokracji. Istniały dwie ich odmiany: długonoga (ok. 60 cm) i krótkonoga (ok. 50 cm). Tej pierwszej, o maści czarnej podpalanej, używano na Nizinie Węgierskiej głównie do polowania na jelenie, sarny, dziki i żubry.

Mniejszy kuzyn, o rudym umaszczeniu, wykorzystywany był do polowania na zające i lisy w gęstych chaszczach oraz w skalistych górach. Wraz z rozwojem rolnictwa, zmniejszeniem obszarów leśnych i wyginięciem żubrów (XVIII w.) gończe występowały coraz rzadziej.

Na początku XX w. rozpoczęto rejestrację rasy, lecz przerwała ją I wojna światowa. W okresie międzywojennym gończe węgierskie były jeszcze dość popularne, lecz po II wojnie światowej okazało się, że niemal wyginęły. Przyczynił się do tego także całkowity zakaz polowań w Transylwanii i ograniczenie prawa do posiadania broni myśliwskiej na Węgrzech. W efekcie w latach 1944-1968 nie zarejestrowano ani jednego miotu.

Na szczęście dla entuzjastów rasy w Karpatach znalazł się jej hodowca. Odnaleziono też parę innych osobników i odtworzono rasę. FCI uznało ją w 1966 r. jako dziewiątą z ras węgierskich.

Rasa ta należy do rzadkich. Najpopularniejsza jest na Węgrzech, występuje też w większej liczbie w Rumunii. Nielicznych jej przedstawicieli można spotkać w niektórych krajach europejskich: Czechach, Austrii, Belgii i Holandii, a także w Ameryce Północnej – w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych.

Do Polski sprowadzono jednego gończego węgierskiego (nie został zarejestrowany w ZKwP), ale już nie żyje i nie ma prawdopodobnie następcy.

Wzorzec rasy gończy węgierski

Gończy węgierski – grupa VI FCI, sekcja 1.2, nr wzorca 241

• Kraj pochodzenia: Węgry
• Charakter: pies zrównoważony, odważny, wytrzymały; na co dzień spokojny, podczas polowania zdeterminowany w dążeniu do celu; wobec obcych ludzi zachowuje dystans; zwykle nie wchodzi w konflikty z pobratymcami, ale umie się bronić; ma silny instynkt łowiecki
• Wielkość: 55-65 cm
• Waga: 28-32 kg (minimalna 25 kg)
• Szata: krótka, dwuwarstwowa, średnio twarda, mocno przylegająca
• Maść: czarna podpalana; mogą występować białe znaczenia na pysku, szyi, brzuchu, dolnej partii nóg i końcu ogona; biel nie powinna pokrywać więcej niż 1/5 ciała
• Długość życia: ok. 12 lat (niektórzy przedstawiciele rasy żyją 15-16 lat)
• Podatność na szkolenie: średnia
• Aktywność: wysoka; potrzebuje dużo ruchu
• Koszty utrzymania: od 150 zł miesięcznie
• Odporność/podatność na choroby: bardzo odporny, choć bywa podatny na infekcje uszu; zdarza się dysplazja biodrowa
• Możliwość nabycia szczeniaka: tylko za granicą
• Cena psa z rodowodem: 2500-4000 zł

Ciekawostki o rasie gończy węgierski

Węgierska nazwa rasy: erdélyi kopó, znaczy „gończy transylwański” i tak nazywają go Anglicy – Transylvanian Hound.

Transylwania (Erdély) to kraina historyczna będąca niegdyś częścią Węgier, a obecnie leżąca na obszarze Rumunii, kojarzona z postacią hrabiego Drakuli, okrutnika, który po śmierci stał się wampirem.

Z kolei kopó znaczy „łapiący”, „chwytający”. Tak więc po węgiersku pies gończy to „ten, który chwyta”. Pierwsze wzmianki o tych czworonogach pojawiały się w trzynastowiecznych manuskryptach.