Wróg z żywopłotu

Kiedy się zaczyna sezon kleszczy i kiedy należy psa zabezpieczyć?
Nie zależy to od kalendarza, tylko od temperatury. Gdy wynosi ona ok. 4°C i utrzymuje się na tym poziomie przez kilka dni, to już istnieje zagrożenie. Dlatego najlepiej zabezpieczyć psa, gdy tylko zacznie się wiosenne ocieplenie. Natomiast kiedy jest gorąco, kleszcze mniej atakują. Swoją ofiarę rozpoznają bowiem m.in. po temperaturze ciała, a w upale trudniej im ją odróżnić od temperatury powietrza.

Który ze środków przeciwkleszczowych jest skuteczniejszy: obroża czy preparat wkraplany między łopatki?
Zdecydowanie skuteczniejsze są preparaty w kroplach (na skórę). Mają jedną wadę – działają krótko (tylko miesiąc) – ale za to wiele zalet: ochrona obejmuje całego psa (obróżki działają na przestrzeni mniej więcej pół metra; gdy pies jest duży, jego zad, ogon i tylne łapy pozostają niezabezpieczone), a preparat nie wnika do organizmu, lecz rozprzestrzenia się w warstwie tłuszczowej skóry. Jednak i tu są ograniczenia – np. preparaty wkraplane będą działały trochę krócej, gdy pies jest wychudzony.

A obróżki są bezpieczne?
Niekiedy zawierają substancje powodujące odczyny alergiczne. Trafiały też do mnie psy z szyją poparzoną kwasem fosforowym, który powstaje z fosforoorganików po zetknięciu z wodą. Poza tym składniki chemiczne znajdujące się na niektórych obróżkach mogą być toksyczne dla ludzi; nie polecałbym ich stosowania, gdy mamy małe dzieci. Szczenięta też zresztą potrafią pogryźć swoje obróżki, co może się skończyć poważnym zatruciem. Trzeba też pamiętać, że obróżki należy co kilka miesięcy przecierać, aby substancje znajdujące się na nich mogły się uwalniać.

Jak rozpoznać babeszjozę?
Nie ma objawów typowych dla tej choroby. Postać nadostra nie daje nawet czasu na interwencję lekarską. W postaci przewlekłej można zaobserwować nagłe osłabienie i apatię, czasem występują brak apetytu i podwyższona temperatura. Babeszjozę diagnozuje się za pomocą badania krwi.

Borelioza również nie daje typowych objawów?
Borelioza to wędrujący rumień. Problem w tym, że u zwierząt nie widać go tak dobrze jak u ludzi. Nie jest to choroba o przebiegu równie ostrym jak babeszjoza, ale jej przegapienie może mieć przykre konsekwencje. Po rumieniu występują objawy grypopodobne – gdy miną, przez kilka miesięcy panuje spokój. Później jednak choroba przechodzi w postać stawową, nerwową. Można ją zaleczać, ale zmiany są nieodwracalne. Boreliozę także wykrywa się, badając krew.

Psy zapadają również na odkleszczowe zapalenie mózgu?
Na jego odpowiednik – wirusowe zapalenie mózgu. My możemy się zaszczepić, niestety nie ma takiej szczepionki dla psów.

Czy w ogóle są szczepionki na jakieś choroby odkleszczowe?
Niestety, skutecznych nie ma, np. w wypadku francuskiej szczepionki na babeszjozę skuteczność wynosi zaledwie 50%. Szczepionka zawiera antygen, który nie sprawdza się w polskich realiach. Na inne choroby szczepionek nie ma. Dlatego już jedno- lub dwumiesięczne szczeniaki należy zabezpieczać preparatami przeciwko kleszczom, oczywiście tymi przeznaczonymi specjalnie dla szczeniąt.

Dr n. wet. Grzegorz Kotomski jest pracownikiem naukowym w Zakładzie Parazytologii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w Warszawie

Mity o kleszczach

Kleszcza należy wykręcać zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Odwrotnie – w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wiąże się to z budową jego aparatu gębowego (szereg malutkich kolców, które układają się w kształt przypominający gwint); należy użyć szczypczyków lub rękawiczek, by się samemu nie zarazić.

Kleszcza trzeba natłuścić, żeby odpadł. Absolutnie nie wolno tego robić, bo dusząc się, zacznie wypluwać do rany substancje chorobotwórcze.

Kleszcze gnieżdżą się głównie w paprociach.Kleszcze można spotkać na wszystkich roślinach mierzących do 1,5-m, a najczęściej w tych od 0,5 do 1 m; dlatego środek lasu jest o wiele bezpieczniejszy od jego obrzeży czy łąk porośniętych wysoką trawą. Kleszcze gnieżdżą się też w miejskich żywopłotach.

Jak stosować preparaty w kroplach?

• przestrzegać zaleconej przez producenta dawki preparatu na wagę ciała zwierzęcia
• skrapiać preparatem skórę, a nie sierść
• robić to na karku, żeby pies nie mógł preparatu zlizać
• skrapiać kilka miejsc na ciele zwierzaka, bo objętość preparatu jest duża i podany w jednym miejscu może spłynąć po sierści