Ceramiczne pieski

Należy do nich przede wszystkim ceramika użytkowa i dekoracyjna, odnaleziona w Nayarit, Colimie i Jalisco na zachodnim wybrzeżu Meksyku, należąca do tzw. kultury Wybrzeża Zachodu. Formy ceramiczne, tworzone na przestrzeni tysięcy lat, począwszy od V wieku p.n.e. służyły nie tylko celom praktycznym, ale i rytualnym. Podobnie jak to miało miejsce w Egipcie były związane z kultem zmarłych. Wśród tych drobnych wyrobów ceramicznych nie zabrakło wizerunków zwierząt. W sztuce meksykańskiej najczęściej wyobrażano jaguara, symbolizującego siłę i władzę.
Do dziś motyw ten jest obecny w twórczości ludowej w postaci drewnianych, malowanych zabawek sprzedawanych na targach. Nie zapominano też o innych stworzeniach. Wśród znalezisk archeologicznych z Colimy, obok naczyń ceramicznych w formie ryb, homarów, węży, ptaków, znajdują się również psy – wizerunki słynnych, pozbawionych sierści meksykańskich piesków. Figurki mierzą około 30 cm wysokości, a więc tyle, ile mierzyły te bezwłose zwierzęta, które używano do hodowli i traktowano jak przysmak.
Ceramiczne pieski z Colimy pełniły funkcję daru grobowego i miały stanowić symboliczny pokarm zmarłego, towarzysząc mu w drodze na tamten świat. Oba psy, siedzący i stojący, powstały w okresie kultury protoklasycznej, czyli między 100 r. p.n.e. a 250 r. n.e. Zadziwia realizm tych wizerunków, rzadka wnikliwość obserwacji ruchu i psiej anatomii zwłaszcza, że inne stworzenia przedstawiano wówczas w formach odrealnionych i daleko odbiegających od zwierzęcego modelu.
Z tego samego okresu pochodzą terakotowe pieski z nieodległego od Colimy Jalisco i Zacatecas. Mniej w tych figurkach naturalizmu, silniej natomiast wyeksponowano szczególny wdzięk psiego modela. Być może ich nieco uproszczony kształt był związany z miniaturowym formatem rzeźb. Siedzący, smutny piesek z Zacatecas mierzy zaledwie 8 cm. Miniatura zaskakuje jednak zadziwiającą dojrzałością w oddaniu zwierzęcej psychiki i niemal dwudziestowiecznym sposobem obrazowania. Forma figurek tak bardzo przypomina współczesny sposób tworzenia rzeźby i ceramiki, że można odnieść wrażenie, iż ceramiczne pieski z Colimy i Zacatecas stworzono dziś, a nie dwa tys. lat temu.