BORDER COLLIE

Wygląd rasy boder collie

Border collie to średniej wielkości pies o harmonijnej, eleganckiej budowie. Jego sylwetka jest na tyle mocna, aby umożliwiała mu pracę, umięśniona, ale jednocześnie nie nazbyt ciężka. To sprawia, że może poruszać się swobodnie i płynnie. Charakterystyczny chód, w którym border collie unosi łapy jak najmniej nad ziemią, sprzyja prędkości i zwrotności. Idealnym rozmiarem dla psa border collie jest ok. 53 cm w kłębie. Suczki są zwykle nieco mniejsze. Wzorzec nie określa wagi przedstawiciela tej rasy psów, jednak powinna być ona proporcjonalna do całej budowy i zazwyczaj mieści się w przedziale 15-20 kg.

W obrębie rasy border collie wyróżnia się dwa typy – sportowy i show, które znacząco się różnią. Psy w typie sportowym są lżejsze, ogromnie zmotywowane do pracy, a przy ich hodowli zwraca się szczególną uwagę nie na wygląd, a na charakter i użytkowość. Zdarza się, że „pracujące” border collie mają krótką, rzadszą sierść.

Linia show (wystawowa) to psy cięższe, zazwyczaj długowłose, hodowane przede wszystkim ze względu na wygląd. Często okazuje się, że nie mają one zbyt wielkiej motywacji do pracy i nie radzą sobie tak dobrze w sportach, jak pracujące border collie.

Border collie mają dwuwarstwową sierść, w której podszerstek jest miękki i gęsty, włos okrywowy – średnio twardy. Włos okrywowy może być długi lub krótki. W przypadku dłuższego włosa pies ma charakterystyczne elementy budowy, tzn. grzywę, pióro na ogonie oraz portki. Umaszczenie border collie jest dowolne, jednak nigdy nie może być w nim dominującej bieli.

Charakter i usposobienie border collie

Border collie to pies o ogromnym temperamencie i wesołym usposobieniu. Zaskakuje jego podwójna natura: w pracy ze stadem owiec jest stanowczy, a wobec opiekuna niezwykle oddany. Z natury przyjacielski i łagodny, nie nadaje się na stróża. Nie jest agresywny w stosunku do ludzi. W liniach pracujących zdarzają się osobniki mniej ufne, ale wynika to raczej ze specyfiki ich zajęć, a nie z wad charakteru.

W stosunku do innych psów border collie jest z natury tolerancyjny i nie wszczyna bójek. Chętnie się bawi z psami, które dorównują mu kondycją. Słabsze od siebie zwykle ignoruje. Jednak nieprawidłowo zsocjalizowany lub sfrustrowany border collie potrafi stać się reaktywny, a nawet agresywny wobec innych zwierząt.

Potrzebuje bliskiego kontaktu z opiekunem. Opiekuńczy i cierpliwy border collie doskonale się sprawdzi jako towarzysz dziecięcych zabaw. Wylewność w okazywaniu uczuć i chęć ciągłego przebywania z opiekunem mogą być jednak męczące, dlatego trzeba się z tym liczyć, podejmując decyzję o kupnie psa tej rasy.

Border collie potrzebuje odpowiedniej dawki ruchu, dostosowanej do swojego przeznaczenia. Jednocześnie niezbędny jest również wysiłek umysłowy. Pozostawiony sam sobie nawet na dużym terenie będzie się nudził, co może skutkować nieposłuszeństwem, skłonnością do ucieczek i niszczeniem rzeczy. Jeśli nie trenujesz profesjonalnie, sprawdzą się nawet zabawy umysłowe dla psa.

Silny instynkt pasterski sprawia, że pies tej rasy usiłuje zaganiać wszystko, co się rusza – ptaki, ludzi, biegające dzieci i samochody na ulicy. W ruchliwych miejscach lepiej więc prowadzić go na smyczy. Instynkt łowiecki u psów tej rasy praktycznie nie istnieje. Odpowiednio wyszkolone border collie mogą być więc doskonałym towarzystwem do długich, bezsmyczowych spacerów.

Umiejętności

Charakterystyczną cechą border collie jest jego sposób pracy ze stadem zaganianych zwierząt. Porusza się na lekko ugiętych łapach z nisko opuszczoną głową i wzrokiem utkwionym w zwierzętach. To hipnotyzujące spojrzenie pozwala borderowi utrzymać dyscyplinę i poprowadzić grupę w odpowiednim kierunku. Border collie nie szczeka w czasie pracy jak niektóre rasy zaganiające. Skoncentrowany na zadaniu, reaguje na każde polecenie pasterza. Potrafi też współpracować z innymi psami i dzielić się z nimi obowiązkami. Oprócz zaganiania ma umiejętność odnajdywania zagubionych owiec i sprowadzania ich do stada.

Border collie jest nie tylko mistrzem zaganiania. Sprawdza się także jako pies ratowniczy (np. gruzowy, lawinowy), w dogoterapii czy przy wykrywaniu narkotyków. Jest niedościgniony w psich sportach. Można z nim uprawiać agility, flyball, frisbee, obedience lub taniec z psem. Większość psów wygrywających wszelkie zawody sportowe na międzynarodową skalę to właśnie border collie.

Szkolenie i wychowanie

Obdarzony wybitną inteligencją i zawsze chętny do pracy, z wielką łatwością się uczy. Tradycyjne kursy szkoleniowe jednak się dla niego nie nadają – zbyt szybko się nudzi. W jego przypadku najlepsze będą kilkuminutowe, urozmaicone lekcje odbywające się kilkakrotnie w ciągu dnia.

Pełnię swoich możliwości border collie osiągnie tylko pod okiem doświadczonego opiekuna. Bywa bowiem uparty, co w połączeniu z jego wyjątkowym sprytem i inteligencją daje niekiedy mieszankę trudną do opanowania dla nowicjuszy. W wychowywaniu psa tej rasy bardzo ważna jest zarówno prawidłowa socjalizacja, jak i konsekwencja – nie wolno jednak używać wobec niego siły.

Psy rasy border collie potrzebują starannej socjalizacji od szczenięcia. Nieprzyzwyczajone do obecności innych psów i obcych ludzi mogą stać się reaktywne, agresywne lub lękliwe. Część border collie ma ogromny problem z samodzielnością – wiecznie wpatrzone w człowieka, oczekujące kolejnych komend psy miewają kłopot z odpoczywaniem i korzystaniem ze swobody na spacerach. Dlatego intensywne szkolenie psów border collie powinno być przeplatane relaksującymi przechadzkami i beztroską zabawą.

Dla kogo ta rasa

Pies rasy border collie nie nadaje się dla domatora lubiącego spokojne spacery. Opiekun bordera powinien prowadzić aktywny lub sportowy tryb życia. Musi mieć też czas na regularną aktywność fizyczną i treningi. Border collie odnajdzie się bez problemu zarówno w domu z ogrodem, jak i w mieszkaniu. Oczywiście pod warunkiem, że będzie miał zapewnioną wystarczającą ilość zajęć i aktywnych spacerów.

Wady i zalety rasy border collie

Border collie – jaki jest? Poznaj jego wady i zalety!

Wady

• wymaga dużo ruchu połączonego z ćwiczeniami i regularnych treningów
• nachalny w okazywaniu uczuć
• nie znosi samotności
• może niszczyć
• ma skłonności do reaktywności

Zalety

• oddany i przywiązany do opiekuna
• łagodny i przyjazny
• wyjątkowo inteligentny i pojętny
• tolerancyjny wobec innych psów
• świetny sportowiec

Zdrowie rasy border collie

Psy rasy border collie są silne, energiczne i odporne na warunki środowiska, a średnia długość ich życia wynosi 13-15 lat. Border collie to rasa relatywnie zdrowa, miewa jednak skłonności do:

• anomalii oka collie (tzw. CEA),
• postępującego zaniku siatkówki (PRA).
• dysplazji stawów biodrowych i łokciowych,
• wrodzonej głuchoty (szczególnie u psów z białą głową),
• padaczki,
• niedoczynności tarczycy.

Border collie wykazują także nadwrażliwość na ivomec i środki stosowane przy narkozie. Zbyt intensywny, obciążający trening rozpoczęty zbyt wcześnie może być przyczyną licznych problemów z układem ruchu.

Żywienie rasy border collie

W przypadku psów intensywnie trenujących i pracujących polecana jest karma dla zwierząt aktywnych. Border collie wymaga też wówczas wsparcia stawów, kości i mięśni. Żywienie może polegać na podawaniu karmy suchej lub mokrej, bogatej w niezbędne składniki odżywcze, lub dostosowaniu diety BARF lub jedzenia gotowanego do potrzeb psa. W takim przypadku warto zasięgnąć porady specjalisty, np. zoodietetyka.

Pielęgnacja rasy border collie

Psa rasy border collie wyczesujemy raz w tygodniu, używając grzebienia z obrotowymi zębami, gęstej metalowej szczotki i tzw. filcaka, który służy do rozczesywania kołtunów. W okresie intensywnego linienia czynności pielęgnacyjne trzeba wykonywać codziennie. Pies potrzebuje kąpieli jedynie w razie silnego zabrudzenia. Warto korzystać szampon ułatwiający rozczesywanie, np. z dodatkiem olejku norkowego. Przed suszeniem można użyć płynu antystatycznego lub środka chroniącego sierść przed nadmiernym zmiękczeniem. Pielęgnacja przedstawiciela tej rasy psów nie jest trudna ani szczególnie wymagająca.

Akcesoria

Border collie powinien wychodzić na spacery w wygodnej obroży (najlepiej półzaciskowej) lub w szelkach typu guard i na solidnej, długiej smyczy. Przydatna będzie także długa linka, która zapewni psu swobodę podczas aktywnych spacerów i zapobiegnie ucieczce. Dobrymi zabawkami dla psów tej rasy będą różnego rodzaju szarpaki, szczególnie z amortyzatorem. Opiekun powinien także zaopatrzyć się w zabawki na jedzenie i matę węchową, które urozmaicą psu posiłki.

Historia rasy border collie

Border collie został wyhodowany do ciężkiej pracy w każdych warunkach pogodowych. Jego przodkowie wywodzą się od psów Rzymian, które towarzyszyły legionom w czasie podboju Brytanii. Duże, masywne czworonogi wykorzystywano wówczas do ochrony inwentarza. Po upadku Imperium Rzymskiego na Wyspy Brytyjskie dotarli wikingowie, a wraz z nimi psy w typie szpiców, używane do wypasania stad. Po skrzyżowaniu ich z miejscowymi czworonogami pojawiły się zwierzęta mniejsze, lżejsze i bardziej zwinne. Uważa się je za przodków angielskich ras pasterskich.

Pierwsze wzmianki o pracujących owczarkach datują się na 943 rok. W książce Johannesa Caina pochodzącej z 1573 roku znajduje się opis psów w typie border collie, które nie tylko wypasały bydło, ale również pędziły je na targ. Począwszy od XV wieku, rosła liczba zwierząt w gospodarstwach, a wraz z nią zapotrzebowanie na owczarki. Powstało wówczas wiele lokalnych odmian psów, dostosowanych do warunków i rodzaju wykonywanych zadań, a nawet wyspecjalizowanych w pracy z określoną rasą owiec.

Ważnym sprawdzianem ich umiejętności były organizowane od 1873 roku sheepdog trials, podczas których psy miały za zadanie przepędzić owce, gęsi lub kaczki trasą z przeszkodami i wprowadzić je do zagrody. Pasterz mógł wydawać komendy słowne lub gwizdać. Duży wpływ na wizerunek współczesnych border collie miał pies o imieniu Old Hemp, którego wygląd posłużył do stworzenia wzorca. Był on też doskonałym psem użytkowym, a rekordowe wyniki, które uzyskał na sheepdog trials, nie zostały pobite do końca jego życia.

W 1906 roku powstało International Sheepdog Society (ISDS, Międzynarodowe Stowarzyszenie Psów Pasterskich). Jego zadaniem miało być rozwijanie wrodzonych predyspozycji rasy, a ich sprawdzianem – regularnie organizowane sheepdog trails. Oficjalną nazwę rasy „border collie” nadał jej James Reid w 1916 roku. Pierwszy jej człon nawiązuje do regionu położonego między Anglią i Szkocją, zwanego Border Country, gdzie ukształtował się typ bordera zbliżony do współczesnego. Słowo „collie” w dialekcie celtyckim oznacza coś czarnego i użytecznego.

Początkowo ISDS nie zgadzało się, aby border collie został uznany za psa wystawowego, obawiając się, że wpłynie to niekorzystnie na jego walory użytkowe. Przystano na to dopiero w 1976 roku. Pierwsze wnioski na wystawowego championa przyznano przedstawicielowi tej rasy w 1982 roku na wystawie Crufts w Wielkiej Brytanii.

Border collie w Polsce

Do Polski owczarki border collie trafiły w połowie lat 90. XX wieku, jednak prawdziwy boom na tę rasę zaczął się na początku XXI wieku. W tych samych latach do Polski zostały sprowadzone: czarno-biała Zory Of Thoroughbred z Holandii oraz tricolor Ch.Pl Igor’s Excellent Erti Duke Of Agility z Danii. Te dwa border collie wywarły olbrzymi wpływ na wiele polskich hodowli, które ukierunkowane były na sport.

Obecnie border collie to rasa niezwykle popularna w Polsce. Początkowo psy tej rasy trafiały w ręce osób planujących karierę sportową. Moda sprawia, że coraz częściej trafiają do domów, które nie spełniają wymagań użytkowych tej rasy i nie potrafią poradzić sobie z odpowiednim wychowaniem border collie.

Wzorzec rasy border collie

Border collie – grupa I FCI, sekcja 1, nr wzorca 297

• Kraj pochodzenia: Wielka Brytania
• Charakter: pies o dużym temperamencie, wesoły, silny i wytrzymały; bardzo przywiązany do opiekuna, uległy i oddany, zaborczy w okazywaniu uczuć; przyjacielski i łagodny, nie sprawdzi się jako stróż
• Wielkość: idealna wysokość psów w kłębie 53 cm, suki nieco mniejsze
• Waga: 15-20 kg
• Szata: występuje w dwóch odmianach: półdługowłosej i krótkowłosej – w obu przypadkach włos okrywowy gęsty i dosyć twardy, podszerstek miękki i gęsty; u odmiany z dłuższym włosem występuje obfita kryza na szyi, portki na udach i pióro na ogonie; na kufie, uszach i przedniej części kończyn sierść krótka i gładka
• Maść: dopuszczalne różne umaszczenia (biel nie powinna przekraczać 30 proc. powierzchni ciała psa)
• Długość życia: 13-15 lat
• Odporność na warunki atmosferyczne: odporny
• Koszty utrzymania: od 250 zł miesięcznie
• Cena psa z rodowodem: od 3000 zł

Ile kosztuje border collie?

Cena za szczeniaka border collie wynosi, w zależności od przeznaczenia i hodowli, od 3000 zł do nawet kilkunastu tysięcy złotych. Szczenięta po wybitnych rodzicach eksterierowych bywają równie drogie, jak te z linii pracujących cenionych lokalnie i międzynarodowo.

Czy border collie jest trudnym psem?

Odpowiedź na pytanie jest pokrętna. Z jednej strony jest to pies wymagający, o specyficznych potrzebach, które często nie spotykają się z potrzebami większości opiekunów. Z drugiej – w rękach doświadczonego opiekuna, który wie, co robi, jest to pies bardzo wdzięczny i raczej łatwy w ułożeniu. Wiele osób zastanawia się, czy nadaje się do dzieci – tak, o ile ma zaspokojone wszystkie potrzeby. Może jednak mieć tendencję np. do ich zaganiania, dlatego trzeba zwrócić na to baczną uwagę już przy pierwszych próbach takiego zachowania.

Czy border collie może być sam w domu?