Dysplazja stawów biodrowych i łokciowych u psów

Dysplazje stawów to jedna z najczęściej występujących chorób ortopedycznych u psów. Jak objawia się i jak powstaje? Jakie rasy są na nią najbardziej narażone i czy dysplazję można wyleczyć?

Czym jest dysplazja stawów u psa?

Wyróżnić można dwa typy dysplazji występujące u psów:

• dysplazję stawów biodrowych polegającą na niedopasowaniu panewki miednicy i głowy kości udowej,
• dysplazję stawów łokciowych polegającą na zaburzeniach wzrostu kości łokciowej lub promieniowej oraz nieprawidłowym rozwoju chrząstki stawowej łokcia.

Niedopasowania w obrębie stawów psa powodują nie tylko poluzowanie stawu, ale także tarcie. W wyniku ocierania się kości powstawać będą stany zapalne i urazy, które będą powodować ból u zwierzęcia, zmiany zwyrodnieniowe i dalszą deformację w obrębie stawu. Nieleczona dysplazja będzie powodować zmiany całej postawy psa, przeciążenia mięśni i niechęć do ruchu, a nawet ogromne trudności w poruszaniu się.

Przyczyny dysplazji stawów u psów

Wśród przyczyn dysplazji u psów wyróżnia się czynniki genetyczne i środowiskowe. Predyspozycje do tej choroby ortopedycznej pies może odziedziczyć po swoich rodzicach. Nie wiadomo jednak, w jaki dokładnie sposób są one przekazywane – dysplazja bioder lub łokci może bowiem wystąpić także u psa, którego rodzice byli całkowicie zdrowi.

Istotne znaczenie dla pojawienia się dysplazji mają także warunki środowiskowe: sposób żywienia psa, zawartość wapnia i fosforu w diecie czworonoga, tempo wzrostu w okresie szczenięcym i rodzaj aktywności fizycznej. Choroba ta rozwija się także częściej i szybciej postępuje u psów cierpiących na nadwagę i otyłość.

U jakich psów występuje dysplazja bioder?

Za jedną z przyczyn dysplazji stawów uważa się predyspozycje genetyczne przekazywane potomkom przez rodziców. Dlatego też osobniki dotknięte chorobą nie powinny być dopuszczane do dalszej hodowli. Niektóre rasy, u których dysplazja stawów biodrowych lub łokciowych występuje niezwykle często, podlegają w ZKwP (FCI) obowiązkowemu badaniu RTG w kierunku dysplazji przed zakwalifikowaniem do rozrodu. Są to między innymi:

• owczarek niemiecki
• labrador retriever
• golden retriever
• bernardyn
• berneński pies pasterski
• owczarek kaukaski
• bokser
• doberman
• nowofundland
• owczarki belgijskie (wszystkie odmiany)
• owczarek środkowoazjatycki
• rottweiler
• owczarek szkocki collie
• sznaucer olbrzym
• wyżeł weimarski
• owczarek podhalański.

Dysplazja stawów biodrowych i łokciowych może jednak rozwinąć się również u psów innych ras, także średnich i małych. Ta choroba ortopedyczna dotyka także kundelki.

Objawy dysplazji bioder u psa

Wyraźne objawy dysplazji stawów biodrowych u psów uwidaczniają się najczęściej dopiero w starszym wieku, choć zdarzają się także już u kilkumiesięcznych szczeniąt. Do najczęstszych objawów dysplazji bioder u psów zalicza się:

• usztywnienie przez zwierzę kończyn tylnych,
• jednostronna, obustronna lub przemienna kulawizna kończyn miednicznych,
• kłopoty ze wstawaniem, wskakiwaniem, zeskakiwaniem, wchodzeniem po schodach,
• sztywny, chwiejny chód z częstym przystawaniem,
• unoszenie jednej nogi lub przestępowanie z jednej na drugą,
• poruszanie się powolnymi, małymi kroczkami, ze spuszczoną głową; zwierzę próbuje przenieść środek ciężkości ciała do przodu,
• zaniki mięśni ud i przerost mięśni kończyn piersiowych.

Jak objawia się dysplazja łokci u psa?

Pierwsze objawy dysplazji łokci u psów można zaobserwować często już w wieku 6 miesięcy. Początkowo nie są jednak zbyt niepokojące – czworonóg zaczyna delikatnie kuleć na jedną lub dwie przednie łapy, zazwyczaj po większym wysiłku. Wraz z wiekiem problemy nasilają się, a psiak zaczyna mieć problemy z poruszaniem się i wstawaniem z posłania. Wyraźnie zaczyna także oszczędzać chorą łapę, często trzymając ją w górze. Dysplazji stawu łokciowego mogą także towarzyszyć:

• oznaki bólu przy prostowaniu łapy,
• opuchlizna stawu,
• niechęć do ruchu i zabawy,
• zmniejszenie ruchomości stawu,
• odstawianie łokcia na zewnątrz.

Dysplazja u psa dotyczy najczęściej obu stawów łokciowych czworonoga.

Jak rozpoznać dysplazję u psa?

U psa z podejrzeniem dysplazji bioder lub łokci przeprowadza się najpierw badanie ortopedyczne. Podczas niego specjalista ocenia ruchomość stawu i reakcje bólowe psa. Trzeba jednak pamiętać, że wiele psów nie sygnalizuje bólu stawu nawet podczas badania lekarskiego. Zdiagnozowanie dysplazji stawów możliwe jest więc wyłącznie na podstawie zdjęć RTG wykonywanych pod narkozą. Zdjęcia te następnie poddawane są ocenie radiologa, który określa stopień zaawansowania choroby według skali:

• A – staw normalny
• B – staw prawie normalny
• C – dysplazja nieznaczna
• D – dysplazja umiarkowana
• E – dysplazja ciężka

Ostatnio coraz częściej doceniana jest jako metoda diagnostyczna u psów artroskopia. Wprowadzenie przez niewielkie nacięcie artroskopu do jamy stawu pozwala obejrzeć i ocenić jego struktury. Sprawdza się to znakomicie w wypadku dysplazji stawu łokciowego, zmian w stawie ramiennym czy kolanowym.

Leczenie dysplazji stawów u psa

Wczesne wykrycie dysplazji bioder lub łokci u szczeniaka pozwala na wdrożeniu odpowiedniego leczenia i suplementacji, która spowolni lub całkowicie ograniczy dalsze rozwijanie się choroby.

U szczeniąt z dysplazją stawu biodrowego możliwe jest przeprowadzenie kilku operacji, które mają za zadanie stabilizować staw biodrowy, odciążać mięśnie lub zmienić kąt nachylenia miednicy. Wymienia się wśród nich:

• operację zespolenia spojenia łonowego (zniszczenie chrząstki prowadzące do jej nadbudowy),
• pektinektomię (usunięcie mięśnia przywodziciela uda),
• osteotomię miednicy (nacięcie miednicy i zmienienie jej kąta nachylenia).

Zabiegi chirurgiczne, takie jak wymiana stawu biodrowego na endoprotezę czy usunięcie (osteotomia) głowy kości udowej, wykonuje się zazwyczaj u psów starszych z zaawansowanym stadium choroby.

Możliwość przeprowadzenia takiej operacji zależy od kilku czynników, między innymi od stopnia zaawansowania choroby, ogólnego stanu zdrowia psa i jego wieku. Chirurgiczne leczenie dysplazji bioder jest zazwyczaj dość kosztowne i wymaga późniejszej, długotrwałej rehabilitacji. Dlatego w większości przypadków nieznacznej lub umiarkowanej dysplazji stawu biodrowego zalecane jest jedynie leczenie zachowawcze.

Jak dbać o psa z dysplazją?

Pies ze stwierdzoną dysplazją stawów biodrowych lub łokciowych wymagać będzie specjalnej opieki. Czworonoga z tą chorobą należy przede wszystkim utrzymywać w dobrej kondycji – nadwaga i otyłość będą powodować dodatkowe obciążenia stawów i mogą przyspieszyć rozwój choroby. Ważne będzie także zadbanie o poprawę umięśnienia kończyn psa poprzez wprowadzenie odpowiedniej aktywności fizycznej i ćwiczeń rehabilitacyjnych, na przykład zajęć na bieżni wodnej.

Towarzyszące dysplazji stany zapalne i ból można ograniczyć, podając zwierzęciu zalecone przez lekarza weterynarii leki i preparaty. Odbudowę chrząstki stawowej warto natomiast wspierać, podając psu suplementy zawierające chondroitynę, glukozaminę, kolagen i MSM.

Jak zmniejszyć ryzyko dysplazji u psa?

Za rozwinięcie się u psa dysplazji stawów biodrowych lub łokciowych odpowiadają w dużej mierze geny przekazane zwierzakowi przez rodziców. Dlatego kupując szczenię rasy narażonej na dysplazję stawów należy zawsze poprosić hodowcę o przedstawienie wyników badań jego dorosłych psów.

Ryzyko wystąpienia dysplazji u psa można także zmniejszyć, zapewniając mu odpowiednią opiekę i żywienie w okresie wzrostu. Szczenięta powinny być karmione wysokiej jakości dietą dostosowaną do ich wielkości. Szczególną uwagę należy zwracać na dawkowanie karmy - podawanie psu zbyt dużych porcji może spowodować nadwagę i nadmierne obciążenie stawów. Psy predysponowane do dysplazji stawów powinny także unikać chodzenia po schodach, wskakiwania i wyskakiwania z samochodu, aportowania zabawek i innych aktywności zbytnio angażujących stawy.