Piesek konstytucyjny

Poeta Stanisław Trembecki nazwał Kiopka „szpicem faworytnym”, inni twierdzili, że był yorkshire terierem. „Portret Michała Jerzego Wandalina Mniszcha (1742-1806) z córką i pieskiem” namalowany przez Marcelego Bacciarellego przedstawia raczej czworonoga przypominającego współczesnego maltańczyka albo bolończyka.

W sumie jednak nieważne, jakiej rasy był ulubieniec króla. Liczy się to, że „ten zawsze, strzegąc stóp swego pana, Żywot dać przy nich gotowy. (…) Służy najwierniej, o nic nie prosi” – tak sportretował go Trembecki.

Skąd wzięło się imię Kiopek? Zapewne od tureckiego „kopek”, które oznacza po prostu „pies”. W tamtych czasach panowała moda na nadawanie psom orientalnych imion. Na przykład czworonożny pupil księżnej Izabeli Czartoryskiej wabił się Mufty (po arabsku „mędrzec, prawnik, teolog”).

Król podróżował ze swoim ulubieńcem i zabierał go na obiady czwartkowe w pałacu w Łazienkach. Piesek cieszył się także sympatią Elżuni (Izabeli) Mniszchówny, wnuczki Ludwiki Marii Poniatowskiej, siostry króla. Stanisław August traktował Elżunię jak własną wnuczkę i nie potrafił odmawiać jej prośbom. Kiedy więc ta poprosiła, by Kiopek pozował wraz z nią i jej ojcem do portretu, który miał namalować Marcello Bacciarelli, król ostatecznie się zgodził, choć nie chciał narażać pupila na męczącą podróż z Grodna (Stanisław August przebywał tam po insurekcji kościuszkowskiej) do Warszawy.

Pisał wcześniej do rodziny Mniszchów, aby mistrzowi Bacciarellemu w zastępstwie Kiopka pozował jeden z podobnych psów mieszkających w sąsiedztwie. Ostatecznie w podróży towarzyszyła Kiopkowi żona kamerdynera króla, pani Brunetowa. Obraz powstał, nosi tytuł „Portret Michała Jerzego Wandalina Mniszcha (1742-1806) z córką i pieskiem” i znajduje się zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie – można go zobaczyć TUTAJ.

Dwa lata temu powstały „Opowieści pieska Kiopka” – współcześnie napisana historia o psie ostatniego króla Polski Stanisława Augusta. Przedstawienie na jej podstawie zostało przygotowane w konwencji teatru marionetek oraz w żywym planie i zaprezentowane na scenie letniej w Arkadach Kubickiego w Warszawie. MC