Idealna psia szkoła! Jak ją wybrać?

W tym tekście postaramy się przybliżyć metody szkolenia psów. Spodziewamy się, że zajęcia prowadzone w dobrej szkole dla psów będą pozytywne i skuteczne. Pozytywne, czyli takie, które nie narażą czworonoga na uraz fizyczny lub psychiczny. Skuteczne, czyli pomocne w rozwiązaniu problemu, którego przysparza nam pies. Co jednak robić, jeśli niemal wszystkie szkoły ogłaszają się jako „pozytywne”, a na stronach WWW obiecują wyszkolenie naszego pupila na idealnego psa w dwa miesiące? Aby nie zmarnować czasu i pieniędzy, trzeba najpierw przeanalizować swoje oczekiwania, a potem wybrać szkołę, która będzie im odpowiadać.

Dobra wiadomość jest taka, że liczba szkół dla psów w Polsce stale rośnie. Najwięcej, bo kilkadziesiąt, jest ich w Warszawie i okolicach. Mają też z czego wybierać mieszkańcy Wrocławia, Trójmiasta i aglomeracji śląskiej. Najmniej jest ich w południowo-wschodniej części kraju, ale nie znaczy to, że nie dzieje się tam nic ciekawego dla psiarzy. Wystarczy poszperać w internecie, by znaleźć specjalistę, którego oferta będzie atrakcyjna.

Nauka posłuszeństwa nigdy nie powinna być głównym celem uczestnictwa w zajęciach. Równie ważne jest zdobycie wiedzy, która pozwoli lepiej zrozumieć, a tym samym lepiej zaspokoić potrzeby zwierzaka na różnych etapach jego życia. Dobra szkoła nauczy nas mocniej i mądrzej kochać psa.

Szkoleniowiec i metody szkolenia psów

Podczas szkolenia trener występuje w roli autorytetu. Jego wiedza o psach jest zwykle większa niż nasza, zapewne ma on też większe doświadczenie w pracy ze zwierzętami, trudno więc mu się sprzeciwić, nawet jeśli to, co robi, jest sprzeczne z naszym podejściem do postępowania z psem. Dlatego trzeba wybrać trenera, którego podejście jest podobne do naszego.

Jeśli uważamy, że pies powinien zajmować ostatnie miejsce w stadzie i że jedynie nauczenie go posłuszeństwa od małego oraz stałe kontrolowanie jego zachowania pozwalają cieszyć się z dobrze wychowanego czworonoga, to zapewne rozczaruje nas szkoła stosująca wyłącznie szkolenie pozytywne.

Z kolei osoba obdarzona dużą empatią wobec zwierząt, szukająca raczej wiedzy umożliwiającej zrozumienie czworonoga i zadbanie o jego dobrostan niż oczekująca bezwarunkowego posłuszeństwa, będzie cierpiała podczas każdego ćwiczenia, w którym wystąpi element przymusu wobec psa.Stosowane przez szkoleniowców techniki wynikają z ich podejścia do zwierząt, wiedzy i doświadczenia. Dlatego każdy pracuje trochę inaczej, ale można wyróżnić trzy główne metody.

Metody szkolenia psów – metoda tradycyjna

Celem szkolenia jest to, by pies wykonywał komendy szybko i bezwarunkowo. Kurs obejmuje wyłącznie ćwiczenia z zakresu posłuszeństwa. Do ich wykonywania motywuje psa chęć uniknięcia kary (szarpnięcie smyczą). Nagrody są skąpe, najczęściej w postaci pochwały. Często używa się kolczatek i łańcuszków. Psy ćwiczą w dużych grupach – do 20 uczestników.

Szkoły stosujące metody tradycyjne zwykle działają dłużej niż 10 lat. Ich trenerzy mogą się pochwalić dużym doświadczeniem, ale niewielkim wykształceniem. Nastawieni są głównie na rozwiązywanie problemów właścicieli, często kosztem psa, ponieważ większość technik szkoleniowych sprawia zwierzętom ból albo wywołuje u nich strach. Są one skuteczne, póki pies ma na szyi kolczatkę lub łańcuszek.

Metody szkolenia psów – metoda pozytywna

Szkolenie ma być dobrą zabawą dla psa i właściciela. Ćwiczeniom z posłuszeństwa towarzyszy nauka sztuczek, socjalizacja lub praca węchowa. Psa motywuje chęć otrzymania nagrody (smakołyk lub zabawka). Obroże metalowe nie powinny się tu pojawiać, za to często stosowany jest kliker. Grupy liczą 8-10 psów. Niektórzy szkoleniowcy deklarują, że w ogóle nie stosują kar.

Ostatnie 10 lat to okres rozwoju szkolenia pozytywnego związany z upowszechnieniem się szkolenia klikerowego. Dzięki temu małemu urządzeniu okazało się, że nauczenie zwierząt nawet skomplikowanych zachowań jest proste. Trenerzy pozytywni często jednak ignorują to, że wiele z nich ma podłoże instynktowne i nie poddaje się prostej manipulacji wzmocnieniami. Dlatego smakołyki, zabawki i kliker nie są raczej pomocne w rozwiązywaniu problemów z agresją i lękliwością.

Metody szkolenia psów – metoda behawiorystyczna

Celem szkolenia jest nauczenie właściciela, jak dbać o to, by pies dobrze się czuł w codziennych sytuacjach. Nacisk kładzie się na socjalizację, chodzenie na luźnej smyczy oraz pracę węchową. Smakołyki są stosowane tylko do nauki nowych zachowań. Do wzmacniania zachowań socjalnych wykorzystuje się zadowolenie psa z odniesionego sukcesu. Zwierzaki powinny pracować tylko w wygodnych szelkach. Grupy liczą najwyżej cztery psy. Nie ma tu miejsca na kary.

W tym nurcie pies i jego dobrostan znajdują się w centrum uwagi. Wielu szkoleniowców odmawia na przykład stosowania rozwiązań korzystnych dla właścicieli, a szkodliwych dla czworonogów. Coraz głośniej mówi się o tym, że zachowania psów regulują emocje, dlatego tylko praca nad nimi pozwala trwale zmieniać tak trudne do modyfikacji zjawiska jak agresja czy lęk. Szkoleniowiec korzystający z tej metody nauczy odczytywania prawdziwego stanu emocjonalnego psa, co jest konieczne, by trening był skuteczny. W Polsce jeszcze niewiele osób ma odpowiednią wiedzę, by w tak zaawansowany sposób pomagać właścicielom psów, lecz z pewnością z czasem będzie ich przybywać, więc warto szukać.

Właściciel i pies

Można wyróżnić cztery kategorie osób, które interesują się szkołami dla psów.

• Pierwszą i najliczniejszą stanowią właściciele szczeniąt, którzy poczytują sobie za obowiązek uczestniczenie w zajęciach psiego przedszkola.
• Druga to właściciele psich nastolatków, zwierzaków w wieku od 4,5 do 24 miesięcy. Zwykle są dość zdesperowani, ponieważ jeśli dotąd niewiele robili z podopiecznym, ich cierpliwość wobec jego wyskoków się skończyła, a uczestnictwo w zajęciach z posłuszeństwa uznają za ostatnią deskę ratunku.
• Trzecia grupa to osoby z psami problemowymi, liczące na to, że znajdą w końcu szkoleniowca, który będzie umiał im pomóc.
• Czwarta zaś to pasjonaci spędzania czasu wspólnie z psem, nastawieni na dobrą zabawę w gronie znajomych psiarzy.

Właściciel szczeniaka

Jeśli jesteś właścicielem szczeniaka, czyli psa w wieku 3-4,5 miesiąca, to dla twojego pupila najważniejsza jest prawidłowa socjalizacja z innymi psami i ludźmi. Pozwoli ona zapobiec rozwinięciu się problemów z lękliwością lub agresją. Nauka posłuszeństwa nie jest w tym wieku konieczna, choć szkoleniowcy lubią wprowadzać jej elementy do programu psiego przedszkola.

Szukaj szkoły, która dysponuje własnym terenem, a zajęcia są prowadzone przy użyciu przedmiotów pobudzających wszystkie zmysły psów. Dobrze też, jeśli uczestniczą w nich również spokojne dorosłe psy, ponieważ sprzyja to uczeniu się przez maluchy prawidłowych zachowań społecznych. Oprócz socjalizacji w programie może się znaleźć nauka chodzenia na luźnej smyczy, kilku podstawowych sztuczek i zajęcia teoretyczne dla właścicieli.

Właściciel psiego nastolatka

Jeśli twój pupil jest młodym psem w wieku 4,5-24 miesiące, to prędzej czy później przysporzy kłopotów. Przyda ci się wsparcie ze strony mądrego szkoleniowca, który będzie rozumiał, że nieznośnie zachowanie wynika głównie z trudnego okresu, który zwierzak właśnie przechodzi. Ostatnią rzeczą, jakiej potrzebuje dojrzewający czworonóg, jest wojskowy dryl i kary fizyczne. W tym wieku skupia się o wiele gorzej niż kilkumiesięczny szczeniak i równie słabo zapamiętuje wykonywane ćwiczenia. Szukaj więc szkoły, która zapewni mu dużo pozytywnych kontaktów z innymi psami, np. w formie spacerów socjalizacyjnych, a także zajęcia węchowe oraz lekkie ćwiczenia fizyczne.

Dobry okres, by zapisać się na kurs posłuszeństwa przychodzi, gdy pies ukończy dwa lata. Jeśli do tego czasu nie popełniliśmy zbyt wielu błędów wychowawczych (a niestety, każdy je popełnia) zaobserwujemy, jak pewnego dnia nasz podopieczny zmieni się z rozbrykanego nastolatka w dorosłego, odpowiedzialnego osobnika. Jego mózg wróci na swoje miejsce, a ciało ponownie zacznie słuchać. Z prawidłowo zsocjalizowanym psem w tym wieku możemy pójść praktycznie w każdym wymarzonym kierunku – od zwykłych szkoleń po szkolenia specjalistyczne, sportowe czy użytkowe.

Właściciel psa problemowego

Jeśli twój pies ma kłopoty z zachowaniem, na przykład jest lękliwy lub agresywny, to potrzebujesz pomocy behawiorysty. Niestety, nikt nie wymyślił jeszcze magicznej pigułki na te problemy. Z drugiej strony zachowania o podłożu emocjonalnym są przeważnie wywoływane przez bodźce z otoczenia, więc doświadczony specjalista jest w stanie opracować z tobą skuteczny indywidualny plan obniżający stres u psa i zmniejszający częstotliwość występowania zachowań problemowych. A to już może wystarczyć do tego, by życie twojego podopiecznego zmieniło się na lepsze.

Kontynuacją pracy indywidualnej powinny być zajęcia w grupie innych psów, więc dobrze jest, jeśli dany specjalista oferuje również taką możliwość.

Właściciel pasjonujący się pracą z psem

Jeśli należysz do czwartej grupy właścicieli, czyli nie masz poważniejszych problemów z pupilem, a za to chętnie spędzasz z nim czas i przebywasz w gronie innych psich zapaleńców, wybierz metody szkolenia psów raczej z zajęć specjalistycznych, np. agility, obedience, flyball, IPO, tropienie itd. Zapoznaj się nie tylko z ofertą szkół dla psów, lecz także licznych klubów psich sportów.

Dowiedz się od znajomych, jakie metody stosuje się w danym klubie (dobrym znakiem jest używanie klikera), dopasuj dyscyplinę do swoich zainteresowań oraz możliwości swojego psa… i baw się dobrze.

Jaka szkoła ci odpowiada?

Poniżej prezentujemy krótki tekst, który pozwoli sprawdzić, jakiej poszukujesz metody szkolenia psów, i która z nich jest najodpowiedniejsza.

• Z jakiego powodu chcesz iść ze swoim pupilem do szkoły dla psów?

a) Chcę, żeby słuchał mnie zawsze i wszędzie.

b) To może być fajna i pożyteczna zabawa.

c) Chcę lepiej zrozumieć psa.

• W czym twój pies chodzi na spacery?

a) W kolczatce lub łańcuszku.

b) W obroży zwykłej lub uzdowej.

c) W szelkach.

• Z czego wynika to, że pies jest grzeczny?

a) Z narzucenia mu naszego przywództwa.

b) Z poziomu wytrenowania.

c) Z dobrej socjalizacji.

• Kiedy pies powinien iść przy nodze?

a) Zawsze, chyba że dostanie komendę „naprzód”.

b) Czasem (gdy przechodzimy przez ulicę).

c) Nigdy. Wystarczy, by nie ciągnął na smyczy.

• Dlaczego pies przybiega do właściciela, gdy ten go woła?

a) Bo uważa go za swojego przywódcę.

b) Bo liczy na nagrodę.

c) Bo go lubi.

• Dlaczego pies niszczy przedmioty, gdy zostaje sam w domu?

a) Pokazuje w ten sposób, że rządzi.

b) Jest niewybiegany.

c) Boi się zostawać sam.

• Co zrobić, gdy pies skacze na nas?

a) Przydepnąć mu tylne łapy.

b) Nauczyć go komendy „siad!”.

c) Odwrócić się do psa plecami.

• Co zrobić, gdy szczenię bierze do pyska różne przedmioty?

a) Skarcić komendą „fe!” i odebrać.

b) Wymienić na smakołyk i nauczyć komendy „zostaw!”.

c) Pochwalić i nauczyć komendy „aport!”.

• Co zrobić, gdy pies warczy przy misce?

a) Ukarać go przewróceniem na grzbiet.

b) Wdrożyć program oparty na odwrażliwianiu i przeciwwarunkowaniu.

c) Nie przeszkadzać psu podczas jedzenia.

• Co zrobić, gdy pies, który jest na smyczy, rzuca się na innego psa?

a) Skarcić ostrym szarpnięciem smyczą.

b) Ćwiczyć skupianie uwagi na przewodniku.

c) Wprowadzić program socjalizacji.

Test skończony? To teraz sprawdźmy, jakie metody szkolenia psów ci odpowiadają. Jeśli większość twoich odpowiedzi oznaczona jest literą A – preferujesz typ tradycyjny, gdy najczęściej wybierałeś B – skłaniasz się ku typowi pozytywnemu, a jeśli zwykle zakreślałeś C – najbardziej odpowiada ci typ behawiorystyczny.

Autor: Magda Urban