Robak, który toczy psie serce

Jeszcze niedawno właściciele psów w Europie nie musieli się ich obawiać. Jednak kilka lat temu stwierdzono pierwsze przypadki dirofilariozy – choroby zwanej popularnie robakami sercowymi i płucnymi – w Hiszpanii, Grecji, Francji, Niemczech i na Węgrzech. Jeśli więc wybieramy się z naszym ulubieńcem do któregoś z tych krajów, powinniśmy się liczyć z zagrożeniem.

Groźne komary
Pierwsze informacje o tej chorobie pochodzą ze Stanów Zjednoczonych z połowy XIX wieku. Niespotykana wcześniej inwazja komarów w stanie Wisconsin zbiegła się w czasie z masowym padaniem zwierząt z objawami niewydolności układu sercowo-naczyniowego. Okazało się, że ich śmierć spowodował nicień Dirofilaria immitis, którego larwy są przenoszone przez komary. Samica komara wraz z krwią chorego zwierzęcia pobiera larwy, które w jej ciele się przeobrażają i wędrują z powrotem do aparatu gębowego. Następnie, żerując na kolejnym zwierzęciu, przekazuje mu zakażenie.

Larwy, dostawszy się do tkanki podskórnej, po 9-12 dniach od ukąszenia komara zaczynają wędrować naczyniami krwionośnymi do prawej komory serca. Trwa to nawet 60-70 dni. Gdy się już tam dostaną i osiągną dojrzałą formę, po następnych 175-225 dniach mogą wydać kolejne pokolenie larw.

Wychudzenie, apatia, kaszel
Pies zakażony pasożytami łatwo się męczy i cierpi na suchy, upor­czywy kaszel (niekiedy odkrztusza krwistą wydzielinę). Nie ma apetytu i traci na wadze, jest apatyczny. Śluzówki i spojówki są blade, ale temperatura ciała może być tylko nieznacznie podwyższona lub nawet prawidłowa. Badania biochemiczne krwi wskazują niewydolność wątroby i nerek, wynikającą z niedostatecznego ich ukrwienia.

Pierwsze objawy choroby można zaobserwować, gdy psa zaatakuje 20-25 pasożytów. Przy 50-60 występuje już niewydolność krążenia, a w wypadku 100 i więcej dochodzi do zablokowania tętnicy płucnej i prawej komory serca, a także powiększenia tej ostatniej.

Diagnostyka choroby jest dość trudna. Badania laboratoryjne pozwalają stwierdzić zakażenie po 30-60 dniach od chwili przekazania go przez komara. Powiększenie prawej komory serca i tętnicy płucnej można zobaczyć w badaniu RTG. Rzadko udaje się jednak wykazać w ten sposób obecność samych pasożytów – częściej obserwuje się ogniska zwapnień w płucach, które są następstwem obecności w nich martwych robaków.

Na istnienie pasożytów w ciele zwierzęcia wskazuje badanie hematologiczne – jeśli wykaże wzrost liczby granulocytów kwasochłonnych w rozmazie krwi. Można też stwierdzić ich obecność w wydzielinie z płuc.

Ryzykowne leczenie
Leczenie polega na podawaniu preparatów opartych na arsenie i jest bardzo skuteczne, ale równocześnie ryzykowne. Duża toksyczność leku powoduje, że trzeba go podawać dożylnie za pomocą wen­flonu. Jeśli trafi poza żyłę, może dojść do martwicy kończyny.

Zapobieganie robakom sercowym i płucnym polega na chronieniu psa przed pokąsaniem przez komary tam, gdzie występują wywołujące chorobę nicienie.

Badania wykazały, że robaki sercowe i płucne dużo częściej zakażają psy niż koty. Wynika to z tego, że komary wolą się żywić krwią psów, oraz z tego, że pasożyty u kota nie osiągają tak dużych rozmiarów jak u psa. Poza tym ich cykl życiowy wynosi u kota mniej niż dwa lata, a u psa – około pięciu lat.