Ząb pod lupą

Czy ból zębów dokucza psom tak samo jak ludziom?
Budowa zęba psa i człowieka jest bardzo zbliżona. Nic nie wskazuje na to, aby zwierzęta nie czuły bólu w podobnym stopniu jak ludzie.

Jakie objawy powinny skłonić właściciela psa do wizyty u lekarza weterynarii?
Przy każdej okazji powinno się oglądać zęby i błonę śluzową jamy ustnej psa. Zarówno opiekun, jak i lekarz nie mogą lekceważyć takich objawów jak zmienny apetyt lub niechęć do jedzenia, ślinienie się, przykry zapach z pyska, deformacja okolicy jamy ustnej.

Jak wygląda badanie?
Dzieli się na dwa etapy. Bez znieczulenia można pobieżnie ocenić stan uzębienia, zgryz i węzły chłonne. Dokładne badanie oraz inne czynności diagnostyczne (zdjęcie rentgenowskie, pobranie materiału do badania, ocena przyzębia) muszą być prowadzone w znieczuleniu ogólnym. Tylko ono zapewni bezpieczeństwo psu i lekarzowi, a także zagwarantuje wiarygodność wyników badań.

Jakie są najczęstsze przyczyny ubytków w psich zębach?
Przede wszystkim urazy: uderzenia, wypadki, nierozsądne zabawy, aportowanie twardych przedmiotów, np. kamieni, gryzienie ogrodzenia. Poza tym wskutek wad zgryzu, złych nawyków lub np. silnego świądu, który pies łagodzi, gryząc swędzące miejsca – może dojść do starcia zębów.

Niektórzy w zabawie podnoszą wysoko psa wczepionego zębami w kij – czy to bezpieczne?
Przeciążenie może prowadzić do złamania – psie zęby odpowiadające za chwyt są wytrzymałe, ale do pewnych granic. Lepiej ich nie sprawdzać.

Ostatnio panuje dobra moda na czyszczenie psom zębów. Jak to należy robić?
Najlepiej obejrzeć na profesjonalnych filmach lub poprosić wykwalifikowaną osobę, by to zademonstrowała. Szczegóły są dostępne w broszurach i na internetowej stronie akcji „Uśmiech pupila” (www.usmiechpupila.pl).

Dlaczego mycie psom zębów jest konieczne? Wilki radzą sobie bez pasty…
Inna dieta, dobór naturalny i niska średnia długość życia powodują, że stan jamy ustnej dziko żyjących drapieżników jest dużo lepszy niż ich udomowionych krewniaków. Osobniki chore nie przeżywają. Gdyby psy musiały zdobywać pożywienie tak, jak to robią wilki – rozszarpywać zdobycz i połykać duże kęsy – to ich populacja szybko by zmalała. Mycie zębów to optymalny sposób zapobiegania chorobom przyzębia zwierząt udomowionych, ale oprócz tego są jeszcze diety stomatologiczne, a nawet płyny i gryzaki wspomagające samooczyszczanie się koron zębowych.

Jaka jest Pana opinia o psich przysmakach, które równocześnie czyszczą zęby?
Nie zastąpią one szczotkowania zębów, ale mogą pomóc w utrzymaniu jamy ustnej w zdrowiu. Warto sięgać po takie, które były oceniane przez naukowców czy lekarzy. Mam tu na myśli atest Veterinary Oral Health Council (VOHC) albo rekomendację Sekcji Stomatologii Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt (PSLWMZ).

Czy psią pastę trzeba spłukiwać?
Jeśli jest dobrym produktem przeznaczonym dla zwierząt, to nie.

Czy psu można wybielić zęby?
Można, tylko po co? Lekarze weterynarii powinni się kierować dobrem pacjenta, a nie jego wizerunkiem. Wybielanie może osłabić zęby, wymaga działania w znieczuleniu i nie służy poprawie kondycji i zdrowia. Poza tym przebarwienie zębów może być konsekwencją choroby i to ją należy leczyć.

Paradontoza grozi psom tak samo jak ludziom. Jak właściciel może uchronić przed nią psa?
Dzięki systematycznej i dokładnej higienie jamy ustnej zwierzęcia, zapewnieniu mu opieki lekarskiej i prawidłowego żywienia.

Jak zapobiegać kamieniowi nazębnemu, kiedy zacząć go usuwać?
Kamień nazębny nie jest wrogiem numer jeden. Jest tylko konsekwencją zaniedbań w higienie. Źródłem chorób przyzębia jest bakteryjna płytka nazębna, osadzająca się na powierzchni zębów i pod dziąsłami. Zapobieganie to po prostu higiena jamy ustnej.

Które psie rasy są szczególnie podatne na wady zgryzu?
Psy należące do grupy tzw. krótkoczaszkowych – np. boksery, buldogi i pekińczyki – mają z reguły wydłużoną żuchwę, a zęby stłoczone w szczęce. Poza tym w każdej rasie mogą się pojawić mniej lub bardziej poważne wady zgryzu.

Czy popularna zabawa w przeciąganie sznura z małym szczeniakiem może się przyczynić do powstania wady zgryzu?
Musiałaby ona być bardzo brutalna, aby spowodować deformację czaszki i w konsekwencji – wadę zgryzu.

Czym grozi nieleczenie wady zgryzu?
Raną, chorobą przyzębia albo miazgi zębowej. I wszystkimi tego objawami, takimi jak ból, kłopoty z przyjmowaniem pokarmu, przykry zapach z pyska.

Kiedy należy usunąć psu mleczne zęby?
Zawsze wtedy, gdy powodują uraz, są uszkodzone lub gdy nie wypadły mimo wyrośnięcia zębów stałych.

Czy złamany psi ząb można zostawić bez opatrzenia? Wielu weterynarzy tak robi…
Absolutnie nie. Już obnażona zębina boli, a co dopiero obnażona miazga. Poza tym grozi to zakażeniem miazgi, jej chorobą, martwicą i utratą zęba. Takim zębem zawsze trzeba się zająć.

Jak często usuwa się psom zęby?
Zawsze, gdy wymaga tego dobro zwierzaka. Czasem usunięcie zęba jest dużo trudniejsze i poważniejsze w skutkach niż jego leczenie. Zdarza się jednak, że walka o ząb jest niepotrzebnie podejmowanym wysiłkiem. Decyduje o tym lekarz, chyba że jest kilka opcji równorzędnych – wtedy właściciel wybiera najlepszą.

Co jest powodem coraz częstszego pojawiania się próchnicy?
To nie próchnica pojawia się częściej, tylko lekarze częściej ją diagnozują, bo większą wagę przywiązują do problemów stomatologicznych. Sama próchnica jest wciąż problemem marginalnym.

Jak się leczy próchnicę u psa?
Jeśli nie jest przyczyną choroby miazgi zębowej, leczy się ją podobnie jak u człowieka – wypełniając ubytek odpowiednim materiałem.

To znaczy wierci się, zakłada plomby, wypełnia kanały?
Tak, stomatologia zwierząt częściowo korzysta z doświadczeń stomatologów zajmujących się ludźmi. Nie wszystko jednak można przenieść bezpośrednio z jednej dyscypliny do drugiej.

Czy psy mają problemy z torbielami przy korzeniach, kieszeniami, martwymi zębami i innymi przypadłościami stomatologicznymi nękającymi ludzi?
Wszystkie wymienione choroby zdarzają się również zwierzętom. Lista problemów u psów jest nawet dłuższa niż w wypadku ludzi. Kłopot polega na tym, że często są za późno diagnozowane i leczenie podejmuje się, gdy choroba jest już bardzo zaawansowana.

Czy psom można wstawić protezę?
Można, zwłaszcza jeśli jest to pies pracujący (np. psy ratownicze muszą mieć silny chwyt, a tym samym kompletne uzębienie). Nie ma tu jednak mowy o protezie całego uzębienia, ale pojedynczych zębów lub ich koron.

Czy choroby nowotworowe jamy ustnej to duży problem u psów?
Stanowią 6-7 proc. wszystkich nowotworów występujących u psów. Duża część z tych guzów jest złośliwa. Ponieważ w leczeniu wykorzystuje się przede wszystkim metody chirurgiczne, trzeba pamiętać o dużych ograniczeniach w chirurgii jamy ustnej i głowy. Dlatego należy bardzo wcześnie interweniować i w tym sensie problemy guzów jamy ustnej to poważny problem.

Czy starsze psy mają słabsze uzębienie?
Wraz z wiekiem pogarsza się zdrowie jamy ustnej i uzębienia. Dzieje się tak z powodu biologicznego zużycia, chorób i malejących zdolności witalnych starszych osobników.

Jaki wpływ może mieć sucha lub mokra karma?
Badania statystyczne wskazują, że sucha karma ma pozytywny wpływ na kondycję jamy ustnej.

Czym karmić bezzębnego psiego staruszka?
Bezzębny pies będzie połykał suchą karmę i wraz z nią sporo powietrza. Lepiej więc podawać mu pokarm miękki, odpowiedni do jego stanu zdrowia.

W jakim stopniu prowadzona od trzech lat akcja „Uśmiech pupila” wpłynęła na to, że właściciele bardziej dbają o uzębienie psów?
Większość opiekunów psów coraz chętniej korzysta z możliwości przebadania jamy ustnej swych pupili, częściej myje im zęby i stosuje zalecane diety.

dr wet. Jerzy Gawor jest absolwentem Wydziału Medycyny Weterynaryjnej we Wrocławiu, gdzie w 1996 roku obronił też pracę doktorską. Członek Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych oraz Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt. Należy do European Veterinary Dental Society. Wchodzi w skład rady programowej „Magazynu Weterynaryjnego”.