Toksokaroza – przyczyny, objawy i leczenie zakażenia glistą psią

Toksokaroza to choroba pasożytnicza wywoływana przez larwy nicieni jelitowych – Toxocara canis lub Toxocara cati. Po zakażeniu organizmu pasożyty te nie osadzają się w przewodzie pokarmowym, ale wędrują po całym organizmie, atakując inne narządy, np. płuca, mózg i gałki oczne. Jak objawia się toksokaroza u psa? I w jaki sposób można uchronić się przed zakażeniem?

Jak pies zaraża się toksokarozą?

Toksokaroza jest chorobą pasożytniczą, którą można się zarazić poprzez połknięcie inwazyjnych jaj pasożyta. Jaja te bytują w glebie zanieczyszczonej odchodami zarobaczonych zwierząt, a do przewodu pokarmowego psa mogą trafić na przykład podczas wylizywania łap po spacerze czy jedzenia trawy. Szczenięta mogą zarazić się glistą psią także podczas pobierania mleka od matki lub podczas życia płodowego.

Dla nicieni Toxocara canis psy stanowią żywiciela ostatecznego – oznacza to, że pasożyt ten w organizmie psa jest w stanie osiągnąć dojrzałość płciową i przystąpić do rozmnażania. Dorosłe samice mogą składać dziennie nawet 20 tysięcy jaj, które przedostają się do środowiska wraz z kałem zwierzęcia. Po 3 tygodniach przebywania w podłożu stają się inwazyjne i mogą przetrwać w ziemi lub w piasku nawet kilka lat.

Objawy toksokarozy u psa

Toksokaroza w większości przypadków przebiega bezobjawowo. Jednak silne zarobaczenie, szczególnie u szczeniąt i psów z osłabioną odpornością, może wywołać:

• brak apetytu,
• wzdęcie brzucha,
• wymioty,
• wychudzenie,
• pogorszenie jakości sierści.

W przypadku psów dorosłych o silnej odporności glista psia nie zawsze osiąga dorosłość – może pozostać w stadium larwalnym, które przenikać będzie do różnych narządów wewnętrznych czworonoga. Pasożyty te mogą aktywować się pod wpływem zmian hormonalnych zachodzących podczas ciąży i laktacji, przez co są w stanie przedostać się do organizmu szczeniąt.

Zakażenie toksokarozą u człowieka

Główną przyczyną toksokarozy u człowieka jest niewłaściwa higiena – niemycie rąk przed posiłkiem oraz spożywanie brudnych owoców. Częstym źródłem zakażenia dla małych dzieci są place zabaw i piaskownice zanieczyszczone odchodami zwierząt.

Larwy nicieni jelitowych dostają się do organizmu człowieka drogą pokarmową. Najpierw zagnieżdżają się w układzie pokarmowym, a następnie wędrują do innych narządów. Człowiek nie jest ostatecznym żywicielem glisty psiej. W jego organizmie pasożyty te pozostają w formie larwalnej i przedostają się do różnych narządów – najczęściej do wątroby, rzadziej płuc, gałek ocznych i mózgu.

Objawy toksokarozy u ludzi

Po zainfekowaniu organizmu larwami nicieni jelitowych na początku inwazyjne jaja pasożytów zagnieżdżają się w jelicie cienkim, a następnie wędrują do wątroby, a stamtąd z krwią do innych narządów. Larwy te mogą zaatakować narządy ośrodkowego układu nerwowego, a także gałki oczne, serce i mięśnie szkieletowe. Objawy chorobowe w toksokarozie zależą od umiejscowienia się larw w organizmie. Wyróżnia się kilka postaci choroby:

• toksokaroza utajona, która objawia się osłabieniem organizmu, spadkiem apetytu, bezsennością, przewlekłymi bólami brzucha, mdłościami, wymiotami i wysypką skórną,
• toksokaroza trzewna, nazywana również zespołem larwy trzewnej wędrującej, o takich symptomach towarzyszących, jak: zmęczenie i osłabienie organizmu, pobudzenie emocjonalne, powiększenie wątroby, kaszel, ból stawów i mięśni, powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura ciała oraz wysypka skórna,
• toksokaroza oczna, nazywana również zespołem larwy wędrującej ocznej, która charakteryzuje się ziarniniakiem dna oka, zaburzeniami widzenia, wysiękiem z oka, a także zapaleniem nerwu wzrokowego,
• toksokaroza mózgowa, czyli neurotoksokaroza, przy której pojawiają się objawy zbliżone do zapalenia opon mózgowych. Mowa tu przede wszystkim o: wysokiej gorączce, braku apetytu, nudności, wymiotach i wysypce.

Diagnostyka toksokarozy

Rozpoznanie toksokarozy u psa nie jest trudne – diagnozę stawia się zazwyczaj na podstawie badania kału, w którym widoczne są jaja pasożyta. Znacznie więcej problemów przysparza rozpoznanie przyczyny objawów u człowieka, u którego nie dochodzi do wydalania jaj.

W diagnostyce toksokarozy u ludzi wykorzystuje się przede wszystkim badania krwi. Mogą one wykazać podwyższony poziom białych krwinek – granulocytów kwasochłonnych (eozynofili), a także anemię. Ponadto w przypadku podejrzenia toksokarozy wykonuje się badania serologiczne z oznaczeniem stężenia immunoglobulin klasy IgG w surowicy krwi. Podwyższony poziom przeciwciał IgG może świadczyć o czynnej inwazji Toxocara canis.

Leczenie toksokarozy

W leczeniu toksokarozy u psów stosuje się leki przeciwpasożytnicze podawane w formie tabletek. Odrobaczanie przynosi szybsze efekty w przypadku psów dorosłych – u szczeniąt terapia trwa stosunkowo dłużej.

Leczenie toksokarozy u ludzi jest bardziej skomplikowane i może wymagać hospitalizacji. Polega na długotrwałym podawaniu specjalistycznych leków przeciwpasożytniczych (albendazol), których zadaniem jest zabicie larw przebywających w tkankach organizmu. W przypadku, gdy larwy nicieni jelitowych zaatakują gałki oczne, wspomagająco zaleca się również przyjmowanie glikokortykosteroidów. Postać oczna może wymagać także leczenia zabiegowego.

Czy można zapobiec toksokarozie?

Toksokaroza występuje najczęściej u małych dzieci, które nie mają wyuczonego nawyku mycia brudnych rąk. Ochrona miejsc zabaw dzieci przed psami i kotami, dbanie o higienę i mycie warzyw przed umyciem to sposoby, które mogą znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia. Należy także regularnie odrobaczać wszystkie psy i koty oraz pamiętać o sprzątaniu pozostawionych przez nie odchodów.