Mali władcy żelaznych monarchów

Już jednak wcześniej u przywódców najeżdżających Polskę krajów te cechy nie szły w parze. Wielka imperatorowa Rosji Katarzyna II (1729-1796) ponuro zapisała się w historii Polski. To ona – wraz z królem Prus Fryderykiem II – dokonała pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej, a następnie doprowadziła do wymazania państwa polskiego z mapy Europy. Słynna z ekscesów erotycznych reformatorka Rosji, mecenas nauk i… miłośniczka psów. W okresie jej panowania w Pałacu Zimowym przebywało wiele czworonogów różnych ras: mopsy, bolończyki, charciki włoskie. Jeśli zastanawiasz się, jakie były psy władców, przeczytaj ten tekst!

Psy władców – śmietanka ze stołu carycy

Charciki to psy władców. Znalazły one szczególne miejsce w sercu carycy. Obok jej łóżka na satynowych materacach ozdobionych koronkami spała zawsze cała ich gromadka. Pierwszą parę tych psiaków ofiarował Katarzynie dr Dinsdale, którego sprowadziła z Londynu, aby zaszczepił ją przeciwko ospie. Monarchini dzieliła się z czworonogami nawet swoim śniadaniem – jadły gęstą śmietankę i biszkopty. Następnie wychodziły ze swoją panią na krótki spacer. Lepiej wychowane psiaki towarzyszyły jej też podczas pracy w gabinecie.

Każdy pies miał imię, nazwisko i tytuł arystokratyczny. Głową dworu był charcik sir Tom Anderson. Za małżonkę miał księżnę Mimi Anderson. Pośród dworskich zwierzaków był charcik Hirsch, którego Katarzyna otrzymała w prezencie od króla Prus Fryderyka Wielkiego. Niektóre psiaki znajdowały się pod opieką książąt, na przykład Tom Thompson, którym zajmował się książę Michał Wołkoński. Psami opiekowali się też książęta Orłow, Naryszkin, Tufiakin.

Caryca tak opisywała życie swoich psów:

W innym liście skierowanym do swojego faworyta po śmierci jednego z charcików pisze:

Dalej opisała, jak jej ulubieniec wychowuje swoje szczenięta, karci je, gdy próbują zjeść coś szkodliwego, i znajduje zioła lecznicze na niestrawność. Caryca zapewniała, że wielokrotnie była świadkiem takich scen.

Skrępowana przez piękną Zemirę

Psy władców nie zawsze były grzeczne. Często robiły taki hałas, że na dworze było głośniej niż na polowaniu, ale caryca wybaczała im wszystko. A kiedy Katarzyna otrzymała przesyłkę z wykwintną garderobą, to:

Wielką ulubienicą Katarzyny była też Zemira, córka Toma i Lady. To o niej pisała w liście do kolejnego ze swoich faworytów:

Po śmierci Zemiry Katarzyna nakazała wykonanie naturalnej wielkości porcelanowej figury swojej charcicy. Zrobiono ją w carskiej manufakturze w 1779 r. Ostatnio w mieście Peterhof w Rosji na cześć Zemiry zaczęto obchodzić coroczne święto pod nazwą Zabawka Wiatru. Ubrani w stroje z epoki właściciele charcików włoskich wraz ze swoimi ulubieńcami biorą udział w balu.

Punktem kulminacyjnym imprezy jest wyścig piesków goniących mechanicznego zająca i wybór czworonożnej królowej balu, następczyni pięknej Zemiry, ukochanej charcicy Imperatorowej Wszechrosji.

W łóżku z łupieżcą

Król Prus Fryderyk II Wielki (1712-1786) słynął ze swojej bezwzględności. Był złośliwy, nieufny i wybuchowy. Wzbudzał lęk w swoim otoczeniu i wśród sąsiadów, zwłaszcza że jego armie były niezwyciężone. To on namówił Katarzynę II do współudziału w pierwszym rozbiorze Rzeczypospolitej, a Polaków określał mianem „Irokezów Europy”. Jego pasją była wojna, dewizą – obowiązek, a miłością – charciki włoskie. W swoim pałacu Sanssouci pod Poczdamem trzymał ich kilkadziesiąt. Mieszkały w dworku myśliwskim, zbudowanym specjalnie dla nich w parku pałacowym. Każdy z nich miał na obróżce wygrawerowane swoje imię. Król chętnie z nimi polował i osobiście zajmował się ich hodowlą.

Kilka ulubionych psiaków towarzyszyło mu wszędzie – spały z nim w łóżku, uczestniczyły w naradach sztabowych, przysłuchiwały się tak lubianym przez króla dysputom filozoficznym, prowadzonym z największymi umysłami ówczesnych czasów Wolterem czy Diderotem. Fryderyk często zabierał któregoś ze swoich ulubieńców na konne przejażdżki. Piesek nie musiał się jednak wysilać, biegając, król trzymał go bowiem pod kurtką.

Pokój za charciczkę

Niektóre z czworonogów towarzyszyły Fryderykowi nawet na wojnach. Charciczka Biche podczas wojny z Austrią o Śląsk głośnym szczekaniem zaalarmowała go o zbliżającym się oddziale austriackim, poniekąd ratując mu życie. Niestety, w ferworze walki gdzieś się zawieruszyła. Król tak bardzo bolał nad jej stratą, że po wygranej wojnie warunkiem zawarcia pokoju miał uczynić zwrot ulubionej charcicy…

Gdy któryś z piesków umierał, pan szczerze go opłakiwał. Charciki grzebano w parku przy pałacu Sanssouci – Fryderyk kazał stawiać im nagrobki ze stosownymi epitafiami. Jego ostatnią wolą było, aby i on został tam pochowany. I chociaż było to niezgodne z dworską etykietą, nikt nie śmiał się sprzeciwić, nawet po śmierci, woli żelaznego króla. Fryderyk II spoczywa w parku, pośród swoich ulubionych charcików.

Autor: Mirosław Perzyński