Czy wiesz, co je twój pies? Tłuszcz!

Tłuszcze to źródło energii i niezbędnych kwasów tłuszczowych. Zapewniają też odpowiednie środowisko do wchłaniania z przewodu pokarmowego witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E i K) – aby było to możliwe, wystarczy zazwyczaj zaledwie 1-2 proc. dowolnego tłuszczu w całkowitej ilości pokarmu.

Zapotrzebowanie psów na tłuszcz

• dorosłe psy 10-20%
• skłonne do otyłości 7-12%
• starsze psy 7-15%
• suki w ciąży 18-25%
• karmiące suki (co najmniej 18%) w zależności od liczebności miotu i fazy laktacji

Wykorzystanie tłuszczu przez organizm jest uzależnione od stanu jego odżywienia. Jeżeli zwierzę ma dostateczną ilość składników energetycznych, tłuszcze odkładają się w postaci tkanki tłuszczowej, natomiast przy ich niedoborze zostają natychmiast przekształcone w energię.

Tłuszcz jest najbardziej wydajnym składnikiem energetycznym – dostarcza ponaddwukrotnie więcej energii niż białka czy węglowodany. Dlatego trzeba ostrożnie modyfikować jego zawartość w diecie, aby nie doprowadzić do otyłości.

Nie przedobrzyć z kwasami tłuszczowymi

Kwasy tłuszczowe to nie tylko źródło energii i główna przyczyna otyłości, ale także składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania błon komórkowych. Niedobory tych kwasów utrudniają gojenie się ran, pogarszają stan skóry (łuszczy się, może dojść do ropnego zapalenia) i sierści (staje się matowa i łamliwa).

Szczególną rolę odgrywają tzw. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) zwane także wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi (WKT), których organizm ssaków nie jest w stanie wytworzyć i które trzeba dostarczyć z pokarmem. Są to kwasy z tzw. rodzin n-3 i n-6 (lub inaczej omega-3 i omega-6), występujące przede wszystkim w olejach roślinnych i rybnych.

Jeżeli psy otrzymują wystarczającą ilość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (norma wynosi co najmniej 1 proc. kwasu linolowego w suchej masie pokarmu), nie trzeba skrupulatnie przestrzegać minimalnego zapotrzebowania na tłuszcz w ich żywieniu.

Bardzo ważne jest jednak, aby nie przekraczać zapotrzebowania maksymalnego, ponieważ to prosta droga do otyłości. Ponadto nadmiar tłuszczu w diecie przyspiesza pracę przewodu pokarmowego, co w efekcie prowadzi do pogorszenia strawności innych składników pokarmowych i może być przyczyną biegunek.

Tłuszcz ważny dla szczeniąt

W wypadku szczeniąt tłuszcz jest jednym z najważniejszych składników pokarmowych, ponieważ rodzą się one z niewielką jego zawartością w organizmie (zaledwie 1,5 proc.). To dlatego są bardzo wrażliwe na niedobory energetyczne i zbyt niską temperaturę otoczenia.

W ciągu pierwszego miesiąca życia tkanka tłuszczowa stanowi nawet 50 proc. całkowitego przyrostu masy ciała szczeniaka, dlatego tak ważne jest podawanie odpowiedniej ilości tłuszczu karmiącym sukom. Po upływie miesiąca tłuszcz w organizmie szczeniaka stanowi już 17 proc. masy ciała i zwierzę jest bardziej odporne na niedobory energetyczne.

W późniejszym okresie życia, po przejściu na pokarm stały, istnieje wyraźne zróżnicowanie między zapotrzebowaniem na tłuszcz u szczeniaków ras małych i dużych. Te pierwsze potrzebują go 10-25 proc. w suchej masie karmy, podczas gdy te drugie – zaledwie 8-12 proc.

Szczenięta mają także jednoznacznie określone zapotrzebowanie na niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe – wynosi ono 250-mg/kg m.c. i zazwyczaj pokrywa je dieta zawierająca 8-10 proc. tłuszczu.

Domowy tłuszcz dla pracujących

Tłuszcz jest głównym źródłem energii dla psów pracujących (polujących, przewodników, startujących w wyścigach, zaprzęgowych itd.). Mają one w tej mierze zróżnicowane potrzeby.

Niezwykle wysokie zapotrzebowanie energetyczne psów zaprzęgowych (ponad 50 proc. tłuszczu w suchej masie karmy), które czerpią ponad 75 proc. energii z tłuszczu, sprawia, że muszą one otrzymywać pokarm domowy. Nie ma bowiem technologicznej możliwości wyprodukowania karmy komercyjnej o tak wysokiej zawartości tłuszczu.

Tłuste jest pyszne

Tłuszcz decyduje o smakowitości diety. Dlatego często właściciele psów próbują poprawić smak pokarmu, dodając go jak najwięcej. Wymaga to jednak także podawania zwiększonych ilości witaminy E, ponieważ przy niedoborach witamin o działaniu przeciwutleniającym tłuszcze w pokarmie mogą zbyt szybko jełczeć.

Psy reagują pozytywnie na tłuste jedzenie, dlatego wszelkie komercyjne przekąski dla nich zawierają olbrzymie ilości tłuszczu. Jeżeli więc będziemy je podawać jako dodatek do normalnej diety, narazimy pupila na otyłość. Bez szkody dla psiego zdrowia można zastąpić smakołykami 10-15 proc. dziennej porcji karmy.

Karkówka polędwicy nierówna

Jako źródło tłuszczu w karmach komercyjnych traktowane są składniki, które zawierają go ponad 50 proc. To głównie tłuszcze zwierzęce (wieprzowy, drobiowy, sadło wołowe) lub oleje roślinne (słonecznikowy, sojowy, kukurydziany).

W dietach przygotowywanych w domu tłuszcz zawierają często pokarmy będące jednocześnie źródłem białka (patrz ramka). Dlatego jeśli obiad dla psa przyrządzamy sami, nie musimy zwykle dodawać specjalnego źródła tłuszczu. Warto wtedy jednak podać suplement – olej z wiesiołka czy olej rybi. Zaspokoi to zapotrzebowanie psa na niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.

Tłuszcz a białko w jedzeniu domowym

Więcej tłuszczu niż białka zawierają: wołowina, żeberka, bekon, karkówka, ser żółty.

Mniej tłuszczu niż białka: ryby w oleju, wątróbka, nerki, serca, kurczak ze skórą, całe jaja, sery typu mozzarella, polędwica wieprzowa.

Autor: Michał Jank