Depresja u psa – objawy psiej depresji i zapobieganie

Kiedy nasz nastrój z jakiegoś powodu na dłużej się obniża, możemy albo czuć się smutni i zniechęceni, albo być drażliwi i napięci. Staramy się też zrobić coś, co poprawi nam samopoczucie. Najczęściej, by nie dać się smutkowi, sprawiamy sobie drobne przyjemności, takie jak gry komputerowe, kawa z przyjaciółmi, dobra książka czy zakupy.

Analogicznie reagują psy, ponieważ ich samopoczucie regulowane jest podobnie jak nasze – na zasadzie homeostazy. Oznacza to, że aparat psychiczny dąży do równowagi i przywrócenia dobrego nastroju. My mamy swoje sposoby odreagowania napięcia i dostarczenia sobie satysfakcji, a psy – swoje. Zależą one od rasy, wieku i dotychczasowych doświadczeń, a także od reakcji otoczenia i możliwości. Zdarzyć się jednak może, że zwierzak nie będzie w stanie sam „nadrobić” braków w odczuwaniu przyjemności – szczególnie jeśli żyje w stresie! Jakie są przyczyny psiej depresji? Sprawdź, jak objawia się depresja u psa i jak możesz poprawić nastrój twojego czworonoga!

Czym jest depresja?

Depresja jest chorobą psychiczną polegającą na znacznym obniżeniu nastroju i niezdolnością do przeżywania przyjemności. Dokładny mechanizm prowadzący do rozwoju depresji nie jest poznany, choć prawdopodobnie polega na zaburzonym neuroprzekaźnictwie w ośrodkowym układzie nerwowym.

Psia depresja to stan patologiczny, znacznie upośledzający funkcjonowanie zwierzęcia i często wymagający leczenia farmakologicznego. Choroba ta może mieć charakter:

• ostry – objawy mogą pojawić się nagle i są bardzo wyraźne,
• przewlekły – obniżenie nastroju następuje stopniowo.

Przyczyny depresji u psów

Na stan zdrowia psychicznego pupila może wpłynąć wiele czynników środowiskowych. Depresja może być również objawem poważniejszych problemów zdrowotnych – zarówno ostrych chorób o gwałtownym przebiegu, jak i przewlekłym zaburzeniom gospodarki hormonalnej organizmu.

Przyczyny ostrej depresji u psa

Ostra depresja pojawia się u psa zazwyczaj po traumatycznych wydarzeniach, takich jak:

• wypadek samochodowy,
• postrzał,
• wybuch w pobliżu,
• gwałtowne skarcenie przez człowieka,
• bolesny zabieg,
• śmierć opiekuna lub drugiego zwierzęcia,
• porzucenie.

Reakcja na porzucenie lub śmierć opiekuna może być tym silniejsza, im mniej pies doświadczył przedłużających się rozstań. Zwierzę, które wiele godzin w ciągu dnia jest samo, a w czasie urlopu zostaje pod czyjąś opieką przez kilka tygodni, ma o wiele większe zdolności adaptacyjne niż to, które niemal nigdy nie rozstaje się z opiekunem.

Ostra depresja może mieć też związek z drastycznymi zmianami w codziennej rutynie – na przykład po przeprowadzce – czy pojawieniem się nowego współlokatora (dwunożnego lub czworonożnego).

Przyczyny depresji przewlekłej

Długotrwałe, narastające obniżenie nastroju może być skutkiem depresji ostrej lub też długotrwałego, nieleczonego lęku. Do choroby tej przyczynić się mogą zaburzenia hormonalne (głównie niedoczynność tarczycy i choroba Cushinga) oraz zmiany w mózgu, na przykład związane ze starzeniem się. Również niewłaściwe zachowanie opiekuna, który nie pozwala psu realizować swoich potrzeb, może poważnie pogorszyć nastrój zwierzaka. Szczególnie będzie to:

• poświęcanie psu zbyt mało uwagi,
• stosowanie krzyku i kar,
• brak stymulacji psychicznej i fizycznej,
• brak psiego towarzystwa.

Depresja u psa starszego

Do zmian zachowania, które mogą wystąpić u starych psów, należą:

• typowe dla wieku trudności z zachowaniem czystości,
• gorsza reakcja na znane polecenia, jakby pies nie słyszał lub nie rozumiał,
• budzenie się w nocy i dreptanie po domu,
• kręcenie się w kółko i drapanie posłania bez końca przed ułożeniem się do snu.

Psy wycofują się z relacji z ludźmi, zirytowanych kłopotami (np. brudzeniem w domu czy popiskiwaniem), lub z innymi psami. Czasem „przyklejają” się do opiekuna i chodzą za nim krok w krok, a gdy zostaną same w domu, piszczą i niszczą przedmioty, czego nie robiły nigdy wcześniej.

Często opiekunowie tolerują wszystkie te objawy, sądząc, że na starość nie ma rady. Jednak zwykle leczenie pozwala na dużą poprawę w zachowaniu psa i odbudowanie dobrej relacji z opiekunem. Psy pracujące i sportowe, na przykład myśliwskie lub policyjne, które przechodzą na „emeryturę”, są bardziej narażone na tę chorobę niż ich rówieśnicy, którzy wcześniej nie pracowali tak intensywnie.

Depresja u szczeniaka

Depresja ostra, która pojawia się u szczeniąt, może wystąpić po każdym silnie stresującym zdarzeniu. Na szczęście nie zdarza się jednak często. Czynnikiem chroniącym psiaka przed tą chorobą wydaje się przywiązanie do kogoś przebywającego w jego otoczeniu (najczęściej jest to człowiek). Taka więź najwyraźniej pozwala młodemu psu lepiej tolerować stresujące sytuacje. Z drugiej strony, jeśli dramatyczne przeżycie wiąże się z przerwaniem tej więzi, zagrożenie depresją jest bardzo duże.

Objawy depresji u psa

Objawy ostrej depresji występują po około 8-10 dniach od przeżycia silnego stresu. Do złudzenia przypominają objawy towarzyszące wielu poważnym chorobom, zwłaszcza tym z wysoką gorączką:

• brak zainteresowania otoczeniem,
• gorszy apetyt,
• odmawianie zabawy i spacerów,
• przesypianie większości dnia,
• popiskiwanie bez wyraźnej przyczyny.

Aby można było mówić o depresji, opisane objawy muszą występować dłużej niż 10 dni (u szczeniąt okres ten może być krótszy).

Objawy depresji przewlekłej narastają wolniej i są mniej dramatyczne. W tym przypadku u psa można zaobserwować:

• posmutnienie i wycofanie – pies przejawia mniej inicjatywy i zainteresowania otoczeniem niż zwykle,
• zaburzenia snu – pies śpi mniej, a w dodatku czasem zachowuje się tak, jakby bał się zasnąć,
• ukrywanie się i unikanie członków rodziny,
• zmienny apetyt – czasem żarłoczność, czasem odmawianie jedzenia,
• brak zainteresowania spacerem i zabawą,
• niekontrolowane, gwałtowne reakcje emocjonalne – na przykład napady paniki bez wyraźnej przyczyny czy nagła agresja.

Wszystkie powyższe objawy mogą świadczyć także o innych chorobach – niekoniecznie o depresji. Jeśli zauważysz u swojego pupila jakiekolwiek zmiany, nie zwlekaj i udaj się z nim do lekarza weterynarii lub skonsultuj się z behawiorystą.

Jak rozpoznać depresję u psa?

Aby wrócić do równowagi, zwierzę z depresją potrzebuje pomocy lekarza weterynarii specjalizującego się w zaburzeniach zachowania. Weterynarz zdiagnozuje chorobę i poprowadzi farmakoterapię. Psia depresja wymaga odpowiedniego leczenia, które daje zwierzęciu dużą szansę na odzyskanie witalności i dobrego nastroju.

Przede wszystkim lekarz weterynarii powinien wykonać podstawowe badania i wykluczyć czynniki fizjologiczne. Wspólnie z weterynarzem warto się też zastanowić, czy nierównowaga neurohormonalna może być spowodowana niewłaściwą dietą. Jeżeli są takie podejrzenia, warto ją zmienić lub zastosować przepisane przez lekarza preparaty witaminowo-mineralne.

Leczenie psiej depresji

Jeśli u psa nie zdiagnozowano żadnej choroby mogącej wywoływać u psa apatię i posmutnienie, można stwierdzić, że pies cierpi na depresję. Specjalista przeanalizuje tryb życia czworonoga i zaproponuje konkretne działania mające pomóc zwierzakowi.

Działanie opiekuna

Nawet jeśli depresja u psa powoduje niechęć do aktywności, która spowodowana jest stanem organizmu, należy zadbać o zapewnienie zajęcia i stymulację psychiczną pupila. Systematyczny ruch i aktywność psychiczna poprawiają nastrój, ponieważ podwyższają poziom hormonów i neuroprzekaźników. Warto sporządzić listę ulubionych zajęć psa i systematycznie proponować mu je w bardziej atrakcyjnej formie.

Najważniejsza jest jednak postawa, emocje i zaangażowanie opiekunów – wzbudzenie w psie radości, zmotywowanie go do pożądanych zachowań, nagradzanie zabawą czy smakołykami. Chcąc pomóc zwierzakowi cierpiącemu na chroniczny smutek, powinniśmy dać mu sporo naszej radości i poświęcić więcej czasu i uwagi. Każda przesada i inwencja w jej okazywaniu jest tu na miejscu! Zachęcanie go do zabaw i spacerów powinno być przesycone żywymi emocjami.

W domu, oprócz zabaw, warto poświęcić trochę czasu na masaż. Poprawia on krążenie i ukrwienie skóry, działając stymulująco i relaksująco. Można go połączyć ze szczotkowaniem i pielęgnacją sierści, ponieważ wiele psów przeżywających depresję zaniedbuje rytuały jej czyszczenia. Poza tym – ze względu na ograniczony ruch – sierść staje się zbita i nieprzewietrzona.

Leczenie farmakologiczne

Emocje i samopoczucie regulowane są przez układ nerwowy dzięki skomplikowanej grze hormonów i neuroprzekaźników. Nierównowaga lub deficyt niektórych z nich niekorzystnie wpływa na zachowanie psa. Współczesna medycyna weterynaryjna dysponuje wieloma lekami poprawiającymi nastrój w takich sytuacjach. W przypadku psów cierpiących z powodu depresji stosować można różne leki psychotropowe – szczególnie te o działaniu zwalczającym stres. Ich dobraniem musi zawsze zajmować się doświadczony specjalista, gdyż takie środki mają szereg niebezpiecznych skutków ubocznych!

współautorzy: Andrzej Kłosiński, Joanna Iracka, Aleksandra Prochocka