Obroża kolczatka i jej wpływ na psychikę psa

Co ma wspólnego Mały Albert z kolczatką i psami? Bardzo wiele. W 1920 r. naukowcy z Baltimore pokazywali 11-miesięcznemu Albertowi białego szczura. W tym samym momencie uderzali w metalowy pręt, który wydawał przenikliwy dźwięk. Chcieli się dowiedzieć, czy można się nauczyć lęku. I się dowiedzieli. Wystarczyło kilka powtórzeń, by chłopiec na sam widok szczura płakał ze strachu. Szybko też zaczął podobnie reagować na królika i psa.

Naukowcy potwierdzili w ten sposób, że emocja (lęk wywołany hałasem) zostaje skojarzona z neutralnym bodźcem wzrokowym (szczur). Mały Albert nauczył się bać szczura, choć ten nie był przecież przyczyną hałasu. Dziś naukowcom nie wolno już tak eksperymentować. Naukowcom, ale nie opiekunom psów. Tysiące, jeśli nie dziesiątki tysięcy ludzi robią to codziennie, zakładając psom kolczatki.

Psa też boli

Tego samego procesu, którego doświadczył Mały Albert, doświadcza każdy pies zawsze wtedy, gdy skupiając się na bodźcu neutralnym (przechodzącym obok dziecku, przejeżdżającym rowerzyście czy spacerującym innym psie), doświadcza bólu wywołanego przez zaciśnięcie się kolczatki, porażenie prądem z obroży elektrycznej, zaciśnięcie się łańcuszka dławiącego czy szarpnięcie smyczą.

Już po kilku powtórzeniach podobnych sytuacji pies może wykazywać objawy lęku na widok innych psów, ludzi, dzieci, pojazdów, a także bać się miejsc, w których do tych zdarzeń doszło. Jeśli szybko nie zmienimy postępowania, negatywne skojarzenia przeniosą się na coraz większą liczbę bodźców i, w zależności od predyspozycji psa, zaowocują wieloma problemami behawioralnymi.

Podczas spaceru zwierzak będzie się na przykład chował za opiekunem, rzucał na inne psy, ciągnął na smyczy lub jeszcze inaczej objawiał silne pobudzenie. Zaburzenie poczucia bezpieczeństwa może powodować problemy z zostawaniem samemu w domu (wycie, niszczenie przedmiotów, załatwianie się).

Pies grozi, choć nie chce

Kolczatka, a także każda inna nieprawidłowo używana obroża, zaburza komunikację między psami i prowadzi do agresji. Często praktykowane przez opiekunów skracanie smyczy na widok innego psa i przyciąganie pupila do siebie powoduje usztywnienie ciała zwierzaka, unieruchomienie jego głowy i uniesienie jej w górę. Nie tylko wywołuje to zaniepokojenie czworonoga podduszonego obrożą, lecz również wysyła do psa obserwującego go komunikat grożący, nawet wbrew intencjom tego pierwszego.

Tylko podopieczny prowadzony na luźnej smyczy może zachowywać się swobodnie i wysyłać sygnały uspokajające do swoich pobratymców.

Psa w kolczatce mijamy obojętnie

Lekarze weterynarii i zoofizjoterapeuci zwracają uwagę, że zarówno szarpanie psów, jak i nawyk ciągnięcia na smyczy są groźne, jeśli pies ma na szyi obrożę, także tę zwykłą. Prowadzi bowiem do uszkodzeń skóry i mięśni szyi i kręgosłupa, tchawicy, tarczycy oraz oczu. Długotrwałe stosowanie kolczatek i obroży zaciskowych powoduje również porażenie nerwów przednich i tylnych kończyn, a w efekcie skutkuje zaburzeniami równowagi, porażeniami, a także omdleniami.

Szwajcarski fizjoterapeuta Urs Brehm na swoich seminariach przeprowadza eksperyment, podczas którego jeden z uczestników odgrywa rolę psa i ma założoną na szyję obrożę z dopiętą do niej smyczą, a druga osoba występuje w roli opiekuna i ma się zachowywać tak, jakby rzeczywiście prowadziła na smyczy psa. Obserwatorzy mają okazję się przekonać, że „właściciel” operuje smyczą delikatnie, gdyż wysoki poziom współczucia podświadomie nakazuje mu nie uszkodzić delikatnego obszaru, jakim jest szyja.

Niestety, empatia, którą kierujemy się wobec przedstawicieli własnego gatunku, rzadko przekłada się na zwierzęta, a szczególnie na psy. Widok czworonoga w kolczatce jest u nas tak powszechny, że przechodzimy obok obojętnie. Wyobraźmy sobie jednak kolczatkę założoną na delikatną szyję konia, lub minikolczatkę, w którą ubrany byłby kot. Większość z nas zareagowałaby oburzeniem na takie jawne okrucieństwo wobec zwierząt. Dlaczego więc wkładamy metalowe obroże naszym psom?

Odwoływanie się do wrażliwości opiekunów psów jest najlepszym sposobem wpływania na to, by zamienili kolczatki na bardziej humanitarne akcesoria. Zamiast oskarżać o okrucieństwo, zacznij rozmowę od zachwytu nad psem, a potem wyraź zdziwienie, że taki wspaniały zwierzak cierpi z powodu kolców wbijających mu się w szyję. Opiekunowie psów często sami nie zdają sobie sprawy z tego, że ich pupile cierpią. Jeśli przekażemy im tę informację w przyjazny sposób, będą dużo bardziej skłonni zrezygnować z kolczatki.

Sposoby na ciągnięcie na smyczy

• dłuższa smycz – wyprowadzając psa na krótkiej smyczy, tworzymy wiele sytuacji, w których będzie ona napinana, co potęguje stres psa; wystarczy zmienić ją na dłuższą, najlepiej trzymetrową, by komfort zarówno psa, jak i opiekuna się poprawił
• szelki z kółkiem z przodu – utrudniają psu ciągnięcie do przodu i dają opiekunowi większą kontrolę nad ciałem zwierzaka, nie wywołując przy tym złych skutków zdrowotnych czy behawioralnych
• obroża uzdowa – kantar zakładany psu na pysk; w znacznym stopniu ogranicza ciągnięcie, jednak czworonogom trudno jest się do niego przyzwyczaić i stosowany niewłaściwie również może wywoływać urazy szyi; zalecamy używać go tylko w okresie przejściowym
• trening chodzenia na luźnej smyczy – przyczyna ciągnięcia na smyczy tkwi w głowie psa, łatwiej jest więc popracować nad zmianą jego zachowania, niż kontrolować nierzadko kilkadziesiąt kilogramów żywej wagi; zwróć się do specjalisty, który pomoże nauczyć twojego pupila chodzić na luźnej smyczy; szkolenie obejmuje m.in. obniżenie poziomu pobudzenia psa, samokontrolę, podążanie za przewodnikiem, mijanie innych psów po łuku

Autor: Magda Urban