Dirofilarioza była do niedawna uważana za chorobę występującą wyłącznie w cieplejszych rejonach świata. Coraz częściej jednak słyszy się o niej na całym świecie – w tym także w Polsce. Niestety zakażenie nicieniami sercowymi może doprowadzić czworonoga nawet do śmierci! Jak rozpoznać robaczycę serca u psa? Jak ją leczyć i czy można jej skutecznie zapobiegać?
Czym jest dirofilarioza?
Dirofilarioza to choroba pasożytnicza wywołana przez nicienie Dirofilaria immitis. Mikroskopijnej wielkości larwy dirofilarii są przenoszone przez komary i przedostają się do organizmu innych zwierząt podczas ukłucia tych owadów. Do głównych żywicieli dirofilarii należą przede wszystkim psy, koty, wilki i lisy. U ludzi pasożyty te występują niezwykle rzadko – w organizmie człowieka nie są w stanie osiągnąć formy dorosłej i szybko obumierają. Natomiast w ciele ssaków drapieżnych pasożyty te mogą osiągać nawet 30 cm długości. Larwy dirofilarii trafiają najpierw do mięśni żywiciela, skąd wraz z krwią wędrują do tętnicy płucnej – ich głównego miejsca bytowania. Przy dużych inwazjach dorosłe formy nicieni mogą zajmować także prawą komorę serca psa.
Dotychczas uważało się, że dirofilarioza jest ściśle związana z ciepłym i wilgotnym klimatem, a jej występowanie w dużej mierze ogranicza się do południowych stanów USA. Niestety coraz większą liczbę zachorowań notuje się także w Kanadzie, Meksyku, Ameryce Południowej, a także w Japonii, Australii i Europie. Pojedyncze przypadki dirofilariozy u psów odnotowano nawet w Polsce.
Jak objawia się dirofilarioza u psa?
Przemieszczające się i żerujące w organizmie psa dirofilarie powodują silne urazy tkanek. W wyniku oddziaływania obcych antygenów tworzą się liczne niewielkie uszkodzenia małych naczyń tętniczych, które prowadzą do ich zamknięcia i nadciśnienia płucnego. Rozwijają się także stany zapalne w obrębie płuc i naczyń krwionośnych. Długotrwała inwazja będzie się przyczyniać do tworzenia zwłóknień w płucach, zatorów, a nawet wodobrzusza. Dodatkowo antygeny wydzielane przez dirofilarie mogą uszkadzać nerki i prowadzić do ich stanów zapalnych. Obumarłe pasożyty będą natomiast blokować naczynia krwionośne odprowadzające krew między innymi z wątroby, co może powodować jej niewydolność. Te zmiany w organizmie psa dają różnorodne objawy, z których obserwuje się najczęściej:
- przyspieszony oddech i duszności,
- kaszel (także z krwią),
- gorączkę,
- spadek masy ciała,
- szybsze męczenie się,
- omdlenia przy dużym wysiłku.
Wystąpienie bardziej wyraźnych i dotkliwych objawów zależne będzie od wieku psa, intensywności inwazji nicieni oraz od funkcjonowania układu odpornościowego danego czworonoga. Zdarzyć się może także, że dirofilarioza u psa przez dłuższy czas przebiegać będzie bezobjawowo. Taka sytuacja ma miejsce najczęściej u szczeniąt, u których pierwsze oznaki robaczycy serca mogą pojawić się nawet rok po zarażeniu.
Jak wykryć dirofilarie u psów?
W przypadku podejrzenia dirofilariozy u psa niezwykle ważne jest wykonanie morfologii i badań biochemicznych krwi. W postawieniu prawidłowej diagnozy pomocne będzie również wykonanie badania USG klatki piersiowej i serca, a nieraz także badań na obecność przeciwciał. Lekarz weterynarii może również zalecić prześwietlenie klatki piersiowej zwierzęcia, które pozwoli specjaliście ocenić skalę zarobaczenia i zniszczeń poczynionych przez pasożyty.
Robaczyca serca u psa – leczenie
Celem leczenia dirofilariozy u psa jest kolejno zabicie dorosłych form pasożyta, zabicie niedojrzałych osobników, ograniczenie skutków ubocznych stosowania leków oraz zminimalizowanie ryzyka zatorów wywołanych przez zaleganie w naczyniach krwionośnych obumarłych pasożytów. Niestety leki stosowane do zwalczania dirofilarii są silnie toksyczne dla organizmu psów, a ich przedawkowanie może prowadzić nawet do śmierci zwierzęcia. Niezwykle ważne jest więc określenie prawidłowego ich dawkowania oraz uważne obserwowanie stanu psa przez kilka godzin po ich podaniu.
W przypadku silnego zarobaczenia i wystąpienia powikłań konieczne może być także leczenie stanów zapalnych płuc lub niewydolności serca. Zdarzyć się może także, że nagromadzone w naczyniach krwionośnych i sercu psa obumarłe nicienie całkowicie zablokują przepływ krwi u czworonoga. Konieczne będzie wtedy chirurgiczne usunięcie pasożytów.
Jak chronić psa przed dirofilariozą?
Silne inwazje nicieni sercowych u psa stanowią poważne zagrożenie dla życia czworonoga. Ich leczenie również nie jest proste i może wiązać się z przeróżnymi powikłaniami. Chcąc zapobiec dirofilariozie u psa, warto podawać czworonogowi środki przeciwpasożytnicze zawierające substancje mogące zwalczać wczesne stadia rozwojowe nicieni. Regularne odrobaczanie nie uchroni wprawdzie czworonoga przed zarażeniem, nie dopuści jednak do namnażania się pasożytów i rozwinięcia poważnych objawów. Substancje zwalczające nicienie płucne u psów zawarte są także coraz częściej w tabletkach przeciwko kleszczom. U zwierząt można stosować również przeznaczone dla zwierząt spraye, krople i obroże odstraszające komary, które przenoszą dirofilarie.
