Szczepić czy nie szczepić? Batalia o pięcioletnią szczepionkę

Szczepionki od lat budzą kontrowersje. Zastanawiać się, czy powinieneś szczepić swojego psa? Sprawdź, co na ten temat mają do powiedzenia lekarze weterynarii.

Czy szczepionki są niebezpieczne?

Choć pozwalają chronić ludzi i zwierzęta przed poważnymi chorobami zakaźnymi, to od czasu do czasu wywołują efekty uboczne. Mogą one wynikać z predyspozycji genetycznych danego osobnika, które powodują nieodpowiednią reakcję na czynniki immunologiczne zawarte w szczepionce. Bywa też, że dany organizm nie toleruje jakiegoś składnika szczepionki i reaguje na niego uczuleniem.

Z jakimi efektami ubocznymi mamy do czynienia?

Typowe objawy to gorączka, sztywność i ból stawów, ból brzucha, podatność na infekcje, dysfunkcje oraz zapalenia centralnego i obwodowego układu nerwowego, omdlenia, żółtaczka, krwiaki i sińce. Może wystąpić wzrost poziomu enzymów wątrobowych, obniżenie poziomu aktywności szpiku kostnego, niewydolność nerek i wątroby. Badania wykazują, że efekty uboczne dotyczą 1,5-3,5 proc. szczepionych zwierząt. Niektóre rasy są na nie szczególnie narażone, np. wyżły weimarskie, dogi niemieckie czy akity.

Jest Pani zatem przeciwna szczepieniom?

Tylko tym, które nie są konieczne. Jeśli choroby, przed którymi mają chronić, są łagodne, to ryzyko złej reakcji na szczepionkę przewyższa potencjalną korzyść z niej płynącą.

Szczepionka przeciwko wściekliźnie jest szczególnie niebezpieczna?

Ewentualne efekty uboczne są w jej przypadku poważniejsze. Zawiera ona zabite, inaktywowane wirusy o bardzo dużej sile antygenowej.

Jak zmniejszyć ryzyko efektów ubocznych?

Szczepić podopiecznych tylko przeciwko poważnym chorobom. Według najnowszych badań system odpornościowy psów dojrzewa w wieku 12 tygodni. Dlatego szczenięta powinny dostać 2-3 dawki w odstępach 2-4-tygodniowych i przypomnienie, gdy skończą rok. Dalsze doszczepianie może nie być konieczne, jeśli nie jest wymagane przez prawo, ewentualnie można je stosować co trzy lata. Innym rozwiązaniem jest zmierzenie u dorosłego psa poziomu przeciwciał na daną chorobę, by sprawdzić, czy jest nadal chroniony.

Ile szczepionek będzie przetestowanych w ramach badań finansowanych przez The Rabies Challenge Fund?

Tylko jedna. Jednak gdybym produkowała szczepionki przeciw wściekliźnie, zaczęłabym własne badania. W przeciwnym razie mogłoby dojść do sytuacji, w której nie mogłabym sprzedać starszego, licencjonowanego na trzy lata produktu, gdy na rynku jest inny, dający udokumentowaną odporność na pięć lat.

Czemu ma służyć obowiązkowy system zgłaszania reakcji poszczepiennych?

Obecnie większości przypadków wystąpienia tych reakcji nie zgłasza się do amerykańskiego ministerstwa rolnictwa ani nawet do producenta. Gdyby to było obowiązkowe, społeczeństwo szybko poznałoby prawdę.

Dr Jean Dodds – współzałożycielka organizacji The Rabies Challenge Fund. Prowadzi na całym świecie seminaria z zakresu hematologii, immunologii, endokrynologii, żywienia i weterynarii holstycznej.

Szczepienia bez przesady

Amerykańskie towarzystwa zrzeszające lekarzy weterynarii krytykują zarówno zwyczaj corocznych szczepień przeciwko chorobom wirusowym, jak i nadużywanie szczepionek poliwalentnych (przeciwko kilku chorobom naraz). Amerykańskie Stowarzyszenie Szpitali dla Zwierząt (American Animal Hospital Association) opublikowało w 2006 roku zalecany kalendarz szczepień.

Bezwzględnie zalecane szczepionki:

– zakaźne zapalenie wątroby psów (choroba Rubartha)
– nosówka
– parwowiroza
– wścieklizna

Powinien je otrzymać każdy pies. Zaleca się zaszczepić szczenięta, następnie podać szczepionkę przypominającą, gdy pies ma rok, a doszczepiać nie częściej niż co trzy lata. Wyjątkiem jest szczepionka przeciwko wściekliźnie – częstotliwość podawania jej psom reguluje prawo.

Zalecane w zależności od stopnia zagrożenia:

– leptospiroza
– borelioza
– kaszel kenelowy
– parainfluenza

Należy je zalecać tylko wtedy, gdy ryzyko zapadnięcia na którąś z tych chorób jest wyższe niż przeciętne.

Niezalecane:

– adenowirus 1
– koronawiroza
– giargia
– parodontoza

Polscy weterynarze o szczepionkach

dr n. wet. Dariusz Jagielski: Co dwa lata wystarczy

Nie istnieją żadne badania naukowe, które dowodziłyby, że szczepionka może powodować u psów występowanie mięsaka, choć w 2003 r. opublikowano informację, że notowano wystąpienie mięsaków w miejscu prawdopodobnego podania szczepionki. Szczepienie zawsze powoduje reakcję zapalną, a miejsce, w którym ona występuje, w pewnym stopniu może być bardziej narażone na wystąpienie procesu nowotworowego. Nie wykazano jednak tak wyraźnej zależności między szczepieniem a wystąpieniem mięsaków, jak w wypadku kotów. Tego rodzaju badania prowadzone są na świecie, np. w Stanach Zjednoczonych, ale jest to na razie jedynie przypuszczenie. Odnośnie do szczepionki przeciwko wściekliźnie nie warto dywagować, bo polskie prawo stanowi, że psom trzeba ją podawać co roku. Z medycznego punktu widzenia wystarczyłoby szczepić co dwa lata, bo tak długo utrzymują się przeciwciała. Jeśli chodzi o inne szczepionki, to wystarczy podać je raz na 2-3 lata.

lek. wet. Artur Dobrzyński: Lepiej szczepić na zakładkę

Przy ustalaniu terminarza szczepień trzeba brać pod uwagę środowisko, w jakim pies przebywa. Inaczej będzie on wyglądał dla psa polującego, inaczej dla wystawowego, a jeszcze inaczej dla kanapowca. Trzeba również uwzględnić wiek czworonoga, stan jego zdrowia i status rozrodczy. Stosowanie szczepionki powoduje ryzyko szoku anafilaktycznego, zwłaszcza jeśli zostanie powtórzona w ciągu dwóch tygodni – dlatego jeśli np. znaleźliśmy psa, lepiej na wszelki wypadek poczekać dwa tygodnie, zanim go zaszczepimy. Każdą niepożądaną reakcję poszczepienną u zwierzęcia trzeba zgłosić lekarzowi, który powinien odnotować to w książeczce szczepień. Doniesienia o możliwości szczepień rzadziej niż co roku mogą być prawdziwe, choć nie mamy żadnej pewności, że pies po każdym szczepieniu wyrobi sobie odporność na daną chorobę (może np. po podaniu szczepionki zareagować odczynem alergicznym). Dlatego lepiej szczepić na zakładkę, niż później leczyć.