Psi węch w interakcji z ludźmi
My, ludzie, nie dorastamy psom do pięt w dziedzinie węchu. Psi nos jest wykorzystywany przez człowieka do różnych celów, na przykład polowań, tropienia, ratownictwa czy detekcji. Detekcja zapachu najbardziej kojarzy się z pracą w stylu k9, czyli wykrywania narkotyków czy materiałów wybuchowych. Z kolei o sportowej wersji detekcji, czyli noseworku, chyba słyszał już każdy. W dość krótkim czasie stał się on jednym z najbardziej popularnych psich sportów w Polsce. Nosework może trenować praktycznie każdy pies, bo jest on sposobem na naturalną realizację psich potrzeb oraz psychiczne zmęczenie psa.
Przyrodnicza detekcja zapachu pod kątem intensywności pracy bardziej przypomina detekcję k9. Dla psa taki rodzaj pracy to istny maraton! Dlatego czworonóg poddany jest specyficznemu treningowi mającemu na celu unikanie spadku motywacji.
Psy do detekcji przyrodniczej
Psy do detekcji przyrodniczej szukają rzadkich czy inwazyjnych gatunków od zwierząt aż po rośliny. Ba! Udało się nawet wyszkolić psy do detekcji grzybów czy bakterii. Kolebką detekcji przyrodniczej nie może być żaden inny kraj jak Nowa Zelandia, miejsce występowania wielu endemicznych i rzadkich organizmów.
Pierwsze użycie psa prawdopodobnie miało miejsce na wyspie Resolution, dzięki dużemu zaangażowaniu biologa Richarda Henry’ego i jego foksteriera udało się uratować całą populację kilkuset nielotnych ptaków kakapo przed inwazją drapieżników. Pies znajdował żywe ptaki, Henry łapał je i przenosił na inną bezpieczną wyspę. W efekcie przez wiele lat detekcja przyrodnicza skupiała się na detekcji rzadkich gatunków ptaków. Szybko jednak uległa rozszerzeniu i aktualnie jest jedną z metod badawczych w naukach przyrodniczych.
Jakie psy pracują w detekcji przyrodniczej?
Na zachodzie działają wyspecjalizowane firmy, które zatrudniają do takiej pracy psy ze schronisk, często z problemami behawioralnymi. W ten sposób, oprócz ratowania zagrożonych gatunków, ratuje się też życie bezdomnym psom. Głównym kryterium wyboru jest chęć zabawy z człowiekiem. Najlepiej sprawdzają się rasy średniej wielkości, o lekkiej budowie fizycznej, z sierścią łatwą w utrzymaniu. Najczęściej wykorzystywane są psy myśliwskie, owczarki oraz miksy ras.
Przewodnik psa do detekcji przyrodniczej musi mieć wiedzę z zakresu wielu dziedzin. Należą do nich:
- szkolenie psów,
- fizyka (w kontekście tego, jak w powietrzu zachowuje się zapach),
- biologia,
- zoologia,
- botanika.
Przydatnymi umiejętnościami będą też nawigacja czy umiejętność pracy z mapami.
Psy do przyrodniczej detekcji zapachu mają życie pełne wrażeń, bo detekcja przyrodnicza pachnie jak przygoda. Zwierzaki latają helikopterami, wspinają się po szczytach gór, pływają łodziami, przemierzają jaskinie, przedzierają się przez dżunglę, biegają po stepach. Wszystko po to, aby znaleźć ślady bytowania rzadkich gatunków i pobawić się ulubioną piłeczką ze swoim przewodnikiem.
