Kleszcze wyszły z podziemia

Gdzie i kiedy się ich strzec
Szczególnie zagrożone są psy i ich właściciele, którzy mieszkają na terenie Polski północno-wschodniej, północno-zachodniej, w Karkonoszach, w Kotlinie Toruńskiej, na Pogórzu Śląskim i w Małopolsce.
Największą aktywność wykazują właśnie teraz wiosną, w kwietniu i maju, a potem we wrześniu i październiku. W ciągu dnia szczególnie groźne są między 8 a 12 i od 16 do zachodu słońca. Kleszcz, żeby żerować, potrzebuje wilgoci, a w godzinach południowych operacja słońca jest dla niego nieznośna.

Jak nas rozpoznają
Kleszcze dysponują narządem Hallera umiejscowionym na pierwszej parze odnóży, który sprawia, że stają się doskonałymi policjantami śledczymi i namierzą bez problemu zarówno psa, jak i jego właściciela z odległości 20 m. Narząd służy im do szukania żywiciela. Wyczuwają za jego pomocą zapachy, inne stężenie dwutlenku węgla, zmiany temperatury i wilgotności.

Czym grozi ukąszenie
Kleszcze przenoszą m.in. zakaźną trombocytopenię, anaplazmozę, babeszjozę, bartonellozę, boreliozę, erlichiozę, hepatozonozę, riketsjozę i odkleszczowe zapalenie mózgu. Dotąd największe zagrożenie dla psów stanowiły babeszjoza i borelioza, ale obecnie jeszcze groźniejsza może być anaplazmoza, szczególnie w województwach łódzkim, śląskim i małopolskim. Zwykle jeśli pies został ukąszony przez kleszcza, podejrzewa się babeszjozę, a jeśli testy ją wykluczą, nie zawsze prowadzi się badania pod kątem anaplazmozy.

W anaplazmozie riketsje, czyli coś pośredniego między wirusami i bakteriami, atakują składniki morfologiczne krwi, w tym wypadku granulocyty. Po tygodniu od ukąszenia psa przez kleszcza zaatakowane są węzły chłonne, śledziona, płuca, nerki, a nawet szpik kostny. Jeśli więc zauważymy, że pies posmutniał, ma gorączkę, podskórne wylewy krwi (u zwierzaka o długiej sierści trudno to zauważyć, ale warto się przyjrzeć, jeśli spostrzegliśmy inne objawy), krwawienie z nosa czy z dziąseł, trzeba się udać do lekarza weterynarii. Objawy występują w ciągu tygodnia lub dwóch tygodni od ukąszenia. Leczenie polega na podawaniu przez 3-4 tygodnie antybiotyku.

Jak zabezpieczać
Od kilku lat właściciele psów mają do dyspozycji obróżki i krople chroniące przed ukąszeniem. Jest ich wiele rodzajów, ale warto wiedzieć, że ostatnio pojawiły się też żelowe obróżki wodoodporne, które nadają się już dla 7-tygodniowych szczeniąt, a nawet dla suk karmiących. Chronią zwierzę przez 8 miesięcy, czyli praktycznie przez cały sezon kleszczowy. Żel nie pozostawia śladów na sierści, w przeciwieństwie do proszku z obróżek pyłkowych. Poza tym są one bezzapachowe, co może być ważne dla niektórych właścicieli.
Jeśli chcemy zabezpieczyć psa równocześnie przed kleszczami, komarami i meszkami, najlepiej zastosować odpowiednie preparaty w kroplach.
Komary i meszki pojawią się zapewne w ciągu dwóch tygodni, a te pierwsze przenoszą nicienie wywołujące dirofilariozę. Na Mazowszu jest nią zarażony już co piąty pies. 
 

Mity o kleszczach

Mit

Kleszcze spadają na ludzi i psy z wysokich drzew.

Prawda

Kleszcze przechodzą na nas, gdy otrzemy się o liście. Różne ich postacie żyją na różnej wysokości: larwa – 20-30 cm, nimfa – 50-70 cm, imago, czyli dojrzały kleszcz – do 1,5 m. I właśnie na tych poziomach możemy się z nimi spotkać.

Mit

Jeśli mieszkam w mieście, kleszcze mi nie grożą.

Prawda

W mieście kleszcze można spotkać w parku, na skwerze czy na działce, szczególnie ulubiły sobie żywopłoty.

Mit

Kleszcze żyją w lesie.

Prawda

Kleszcze żyją na obrzeżach lasu, bo tam najłatwiej im o żywicieli, czyli wypasane pod lasem krowy, wychodzące na żer sarny czy jelenie, biegające po tych terenach zające.

lek. wet. Artur Dobrzyński (SGGW), Magdalena Ciszewska