Padaczka u psa – objawy i przyczyny epilepsji u psa

Psia padaczka jest najczęstszą chorobą neurologiczną u domowych czworonogów. Związana jest z brakiem równowagi między mechanizmami hamowania i pobudzania w mózgu, co prowadzi do nagłych wyładowań wewnątrz komórek nerwowych. Podczas napadu padaczki u psa dochodzi do silnego pobudzenia jednej lub kilku stref mózgu, co przekładać się będzie na rodzaj objawów. Każdy atak padaczki prowadzi do obumarcia części neuronów, dlatego niezwykle ważne jest odpowiednie leczenie epilepsji u czworonoga. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy padaczki u psa!

Przyczyny padaczki u psa

W zależności od przyczyny, u psów wyróżnić można kilka rodzajów padaczki:

• padaczka idiopatyczna - o nieznanym podłożu,
• padaczka wtórna - będąca skutkiem choroby wewnątrz mózgu,
• padaczka reaktywna - mogąca towarzyszyć na przykład chorobom metabolicznym, hormonalnym i zatruciom.

Padaczka idiopatyczna

Padaczkę o nieznanych przyczynach nazywa się padaczką idiopatyczną (pierwotną). Podejrzewa się, że może mieć ona podłoże genetyczne, gdyż występuje częściej u określonych ras psów. Genetyczne predyspozycje do rozwinięcia się padaczki idiopatycznej wykazano u takich ras, jak:

• beagle,
• owczarek belgijski,
• berneński pies pasterski,
• golden retriever,
• labrador retriever,
• lagotto romagnolo,
• owczarek szetlandzki,
• owczarek australijski,
• pudel miniaturowy,
• wilczarz irlandzki,
• border collie.

Padaczka pierwotna może jednak rozwinąć się u każdego psa, niezależnie od jego rasy czy płci. Pierwsze ataki w przypadku padaczki idiopatycznej występują najczęściej między piątym miesiącem i szóstym rokiem życia psa. Ten rodzaj padaczki odpowiada za 25-30% napadów drgawkowych u psów.

Padaczka wtórna

Padaczka wtórna (zwana też symptomatyczną) może występować u psów, u których doszło do uszkodzenia mózgu. Przyczyny takich zaburzeń bywają wrodzone, ale mogą się także rozwinąć w przypadku:

• nowotworów uciskających na mózg,
• urazów głowy,
• chorób wirusowych wywołujących zapalenie opon mózgowych,
• encefalopatii, czyli zatrucia na przykład toksynami gromadzącymi się w organizmie w przebiegu ciężkiej choroby wątroby lub nerek.

Padaczka wtórna występuje u 35% psów z epilepsją.

Padaczka reaktywna

Padaczka reaktywna, czyli niezwiązana z chorobami mózgu ani jego uszkodzeniem, występuje w wyniku zaburzenia gospodarki elektrolitowej organizmu, nagłych zmian stężenia cukru we krwi lub nagromadzenia się szkodliwych substancji. Pojawić się może między innymi w przebiegu:

• zaburzeń hormonalnych (np. cukrzyca, niedoczynność tarczycy),
• chorób metabolicznych,
• zatruć.

Padaczka reaktywna, zwana też padaczką odczynową, występuje u około 35% psów cierpiących na ataki padaczkowe.

Objawy padaczki u psa

Atak padaczki u psa można podzielić na 4 fazy różniące się objawami:

• Faza zwiastunowa może trwać od kilku godzin do nawet kilku dni i polega na zmianach zachowania obejmujących pobudzenie lub otępienie.
• Aura to moment, w którym rozpoczynają się pierwsze zmiany w aktywności układu nerwowego powodujące gwałtowniejsze zmiany w zachowaniu psa. Trwa od kilku minut do kilku sekund.
• Faza właściwa napadu może obejmować ataki drgawek trwające zazwyczaj 1-2 minuty.
• W fazie popadaczkowej zwierzę odpoczywa i powraca do normalnej aktywności. U niektórych psów w tej fazie wystąpić mogą objawy popadaczkowe (na przykład ślepota lub silne zaburzenia zachowania) ustępujące najczęściej w ciągu 24 godzin.

Lekarze weterynarii podkreślają, że ataki padaczki to nie tylko gwałtowne drgawki całego ciała z utratą przytomności. Taka forma padaczki jest wprawdzie najłatwiejsza do zauważenia, jednak wcale nie jest najczęstsza! Wiele napadów dotyczy tylko pyska lub oczu psa. Napady padaczkowe mogą mieć też formę tików nerwowych lub objawiać się rytmicznie powtarzającym zachowaniem, na przykład szczekaniem. Sprawia to, że opiekun może nie zauważyć napadów padaczki u swojego psa, a choroba przez długi czas może zostać niezdiagnozowana.

Rodzaje ataków padaczkowych u psa

Faza właściwa napadu u psa może mieć różne formy i nasilenie. Wyróżnia się ataki uogólnione i częściowe. Atak częściowy może również przerodzić się w atak uogólniony.

• Padaczka częściowa. Podczas częściowych napadów nie dochodzi do utraty świadomości. Objawy tej postaci padaczki zależeć będą od tego, który obszar mózgu został pobudzony. Mogą obejmować drgania jednej łapy, oczopląs, łapanie niewidzialnych much, napady agresji czy kręcenie się w kółko.
• Padaczka uogólniona. Jest wynikiem pobudzenia w obydwu półkulach i przebiega z utratą świadomości, czasem też ze ślinotokiem oraz bezwiednym oddawaniem moczu i kału. Napady uogólnione mogą mieć postać grand mal (duże ataki z silnymi drgawkami) lub petit mal (atak bezdrgawkowy, czyli chwilowa utrata kontaktu z rzeczywistością).

Czym jest stan padaczkowy u psa?

Stan padaczkowy to napad drgawek charakteryzujący się wydłużonym czasem trwania. W jego przebiegu występują napady ciągłe mogące trwać od 30 minut do kilku godzin lub kilka napadów, miedzy którymi pies nie odzyskuje świadomości. Stan padaczkowy wymaga natychmiastowego udzielenia psu pomocy weterynaryjnej, gdyż może prowadzić do wielu powikłań, nieodwracalnych uszkodzeń mózgu, a nawet śmierci psa.

Jak pomóc psu, który ma napad drgawek?

Atak padaczkowy zazwyczaj trwa od kilku sekund do kilku minut, choć z perspektywy spanikowanego opiekuna może wydawać się wiecznością. Podczas ataku padaczki u psa kluczowe jest zabezpieczenie go, by nie zrobił sobie krzywdy podczas wstrząsów. Zdrowie czworonoga zależy w takich momentach wyłącznie od opiekuna, jego zdolności do opanowania stresu i skupienia się na pomocy zwierzakowi. Co należy zrobić w przypadku wystąpienia u psa ataku drgawek?

• Zapamiętaj, o której godzinie zaczęły się drgawki i o której skończyły. Długość trwania napadu jest ważną informacją dla lekarza weterynarii.
• Jeśli jest przy tobie druga osoba, poproś ją o nagranie ataku telefonem.
• Nie próbuj otwierać pyska psa ani wyciągać mu języka. Zwierzak prędzej odgryzie sobie wyciągnięty język, niż się nim udusi.
• Odsuń zwierzaka od mebli i schodów, by nie poobijał się podczas silnych drgawek.
• Podłóż psu poduszkę pod głowę i delikatnie przytrzymaj, póki psiak nie odzyska świadomości.
• Atak padaczki u psa trwający dłużej niż 2-3 minuty może spowodować hipertermię, czyli przegrzanie organizmu. Możesz spróbować schłodzić zwierzaka, kładąc na nim ręcznik zwilżony zimną wodą, ale przede wszystkim spróbuj jak najszybciej zabrać go do weterynarza.
• Zadzwoń do lekarza weterynarii, jak tylko atak ustąpi. Nawet jeśli po odzyskaniu świadomości zachowanie psa będzie zupełnie normalnie.
• Jeśli atak padaczki powtórzy się w ciągu kolejnych 24 godzin, jak najszybciej zabierz psa do lekarza weterynarii na dokładne badania.

W opiece nad psem cierpiącym na epilepsję pomocne może być także prowadzenie dzienniczka, w którym opiekun psa będzie zapisywać informacje o każdym ataku i sytuacji, która go poprzedzała (np. zabawa, sen, hałas). Na tej podstawie lekarzowi weterynarii będzie łatwiej zdiagnozować przyczynę ataków i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Rozpoznanie padaczki u psa

Ataki padaczki mogą być mylone z wieloma innymi problemami - w tym zaburzeniami behawioralnymi czy omdleniami towarzyszącymi chorobom serca. Dlatego przy podejrzeniu epilepsji psa należy poddać szczegółowym badaniom. Lekarz weterynarii powinien przeprowadzić u psa badanie neurologiczne, a następnie zalecić badania krwi z uwzględnieniem parametrów wątrobowych i nerkowych oraz badanie moczu. W rozpoznaniu przyczyny napadów drgawek u psa pomocne będzie także badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, USG i RTG. Pozwolą one wykryć choroby mogące być przyczyną padaczki reaktywnej.

Po wykluczeniu innych chorób lekarz weterynarii postara się określić rodzaj padaczki. Konieczne będzie do tego badanie obrazowe głowy (tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny), które wykaże ewentualne zmiany w strukturze mózgu psa. Zwierzakowi należy również wykonać badanie EEG pomagające zobrazować pracę mózgu czworonoga. Dzięki temu możliwe będzie rozpoznanie padaczki wtórnej. Padaczka idiopatyczna u psa rozpoznawana jest dopiero wtedy, gdy wykluczone zostały wszystkie inne przyczyny napadów.

Leczenie padaczki u psa

Leczenie pierwotnej przyczyny padaczki wtórnej lub reaktywnej może prowadzić do całkowitego ustąpienia jej objawów u niektórych psów. Jeśli jednak doszło do trwałych uszkodzeń mózgu, zwierzak może wymagać podawania leków już do końca życia.

U psów, u których napady występują częściej niż raz w miesiącu, stosuje się zazwyczaj leki przeciwdrgawkowe w formie tabletek lub kapsułek. Ich zadaniem jest zmniejszyć częstotliwość napadów padaczkowych i złagodzić ich przebieg. Trzeba przy tym pamiętać, że nawet przy podawaniu leków przeciwpadaczkowych wciąż istnieje ryzyko napadów drgawkowych u psa. W przypadku ich wystąpienia zwierzakowi można jednak doraźnie podać leki, które przerwą atak. Leki przeciwpadaczkowe mogą też niekorzystnie wpływać na pracę niektórych narządów, dlatego pies z padaczką musi być regularnie badany.