Choroby psychiczne u psów. Czy psy mogą być chore psychicznie?

Układ nerwowy domowych czworonogów nie różni się znacząco od naszego. Ich złożony jest z podobnych struktur, a w krwiobiegu krążą takie same neuroprzekaźniki i hormony. Dlaczego więc psy nie miałyby zapadać na choroby psychiczne? Jakie są najczęstsze choroby psychiczne u psów? Jak można je zdiagnozować i czy da się je leczyć?

Czym są choroby psychiczne?

Pojęcie „choroby psychiczne” ma różne definicje. Niektórzy utożsamiają je z zaburzeniami psychicznymi, inni traktują je jako specjalny rodzaj zaburzeń o wyjątkowo intensywnym przebiegu. Za zaburzenia psychiczne przyjęło się uważać wszystko, co stanowi patologiczne odstępstwo od normy. Część z nich może mieć swoją przyczynę w nieprawidłowej neurochemii mózgu (czyli w zaburzeniu aktywności hormonów i neuroprzekaźników). Część powstaje na skutek przeróżnych doświadczeń życiowych czy silnego stresu. Ogromny wpływ na kształtowanie się psychiki i zaburzeń psychicznych mają doświadczenia i interakcje społeczne ze wczesnych etapów życia.

Czy psy mogą zapadać na choroby psychiczne?

Każdy psiarz, który choć trochę interesował się zachowaniem i problemami behawioralnymi u domowych czworonogów, wie, jak ogromne znaczenie dla psów mają właśnie te czynniki. Szczeniaki, które we wczesnym dzieciństwie pominą etap socjalizacji, będą miały przykre doświadczenia lub utrzymywane będą w izolacji od środowiska, mogą w całym późniejszym życiu przejawiać przeróżne problemy natury psychicznej. Również doświadczenia i stres w okresie dorosłości mogą sprawić, że zwierzak zacznie zachowywać się nietypowo. Niektóre z takich problemów uznaje się za zaburzenia, a nawet choroby psychiczne. Problemem jest jednak prawidłowe postawienie diagnozy…

Domowe czworonogi nie wezmą udziału w typowych, przeznaczonych dla ludzi testach osobowości. Nie mogą także opisać nam objawów, jakie u osób chorych psychicznie świadczą o poważnych zaburzeniach – nie zwierzą się z halucynacji, odzywających się w głowie głosów ani myśli depresyjnych. Jednak wnikliwa obserwacja zachowania i reakcji psa może powiedzieć nam naprawdę wiele o jego samopoczuciu i odbieraniu świata.

Choroby psychiczne u psów i ich objawy

Istnieje kilka zaburzeń i chorób psychicznych, których objawy można zaobserwować u domowych czworonogów. Psy zapadają najczęściej na przeróżne fobie (na przykład fobia dźwiękowa czy lęk separacyjny), zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i nerwice natręctw, lęk uogólniony i stany lękowe. Mogą mieć także halucynacje i depresję. Czym objawiają się choroby psychiczne u psów?

Fobie u psów

Fobia to zaburzenie polegające na odczuwaniu silnego, nieuzasadnionego lęku przed określonymi sytuacjami. Nie powinna być mylona ze strachem spowodowanym przykrymi doświadczeniami w przeszłości. Do fobii najczęściej odczuwanych przez psy można zaliczyć fobię dźwiękową, w tym lęk przed burzą czy fajerwerkami, a także lęk separacyjny i lęk przed nieznanymi obiektami, samochodami czy obcymi ludźmi. W obecności bodźca wyzwalającego fobię zwierzak może zachowywać się bojaźliwie i niepewnie, może też wpadać w panikę i za wszelką cenę bronić się lub uciekać, nieraz nawet tracąc kontakt z rzeczywistością i nie reagując na zachowanie opiekuna.

Lęk uogólniony i stany lękowe u psów

Zespół lęku uogólnionego to zaburzenie, które polega na odczuwaniu uporczywego, uogólnionego lęku niezwiązanego z żadnym określonym czynnikiem. Poczucie zagrożenia nie jest związane z faktyczną niebezpieczną sytuacją ani obiektem. Czworonóg cierpiący na to zaburzenie może zachowywać się strachliwie w każdym nowym miejscu i sytuacji. Psy z uogólnionym lękiem często nie potrafią odpoczywać, są drażliwe i łatwo się rozpraszają. Większość psów z tym zaburzeniem ma także nadmiernie napięte mięśnie i bywa przewrażliwiona na dotyk.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne u psów

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (Obsessive-compulsive disorder, OCD) to zaburzenie psychiczne, które polega na odczuwaniu przymusu wielokrotnego wykonywania danej czynności lub nawracających, obsesyjnych myślach. Powtarzające się zachowania są pozbawione sensu – pies może gonić własny ogon, krążyć po domu, zaglądając do pustych pomieszczeń, opijać się wodą czy wygryzać sierść i łapy. Zaburzenia te często przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu. Mogą też być przyczyną ciągłego przemęczenia, a nawet samookaleczeń.

Halucynacje u psów

Halucynacje to fałszywe doznania słuchowe, wzrokowe lub somatyczne. Tego typu zaburzenia mogą występować u psów – typowym przykładem jest łapanie niewidzialnych much, czyli kłapanie pyskiem w powietrzu i próby upolowania nieistniejących owadów. Czworonogi z halucynacjami mogą też szczekać bez powodu, mieć nagłe wybuchy agresji lub bronić nieistniejących zasobów.

Depresja u psów

Zaburzenia depresyjne to grupa zaburzeń, w których dochodzi do znacznego obniżenia nastroju – odczuwania smutku, przygnębienia i niezdolnością do odczuwania radości. Depresja może spowodować także problemy ze snem i brak apetytu. Psy z depresją często nie wykazują chęci do zabawy, są ospałe i niechętnie podejmują jakąkolwiek aktywność fizyczną. Mają także pesymistyczne podejście do otoczenia – wolą unikać kontaktu z innymi psami i podejrzliwie podchodzą do obcych osób. Depresji mogą towarzyszyć także stany lękowe. Objawy zaburzeń depresyjnych mogą utrzymywać się kilka tygodni, a nawet miesięcy.

Jak leczyć choroby psychiczne u psów?

Zachowania, które są uważane za objaw chorób psychicznych, mogą wynikać także z innych dolegliwości zdrowotnych. Dlatego każdego psa, u którego podejrzewa się wystąpienie zaburzeń psychicznych, należy najpierw dokładnie przebadać. Zalecane są przede wszystkim rozszerzone badania krwi, moczu i kału, a także badanie USG i kontrola ortopedyczna. Wykluczenie innych chorób może stać się wskazaniem do postawienia diagnozy choroby psychicznej.

Zaburzenia psychiczne u psów należy leczyć przede wszystkim za pomocą indywidualnie dobranej terapii behawioralnej. Odpowiednie postępowanie może pomóc przepracować fobie, lęk separacyjny, a nawet depresję. W trudniejszych przypadkach wskazane może być zastosowanie leków psychotropowych, które przepisać może wyłącznie lekarz weterynarii.

MAMY DLA CIEBIE PREZENT! Zapisz się do newslettera Psy.pl i już teraz odbierz za darmo e-book „50 ras w sam raz do kochania”