Ból u psa. Po czym poznać, że psa coś boli?

Rozpoznanie bólu u ludzi nie jest trudne. Każdy człowiek może zgłosić swojemu lekarzowi nie tylko fakt odczuwania dyskomfortu, ale także jego umiejscowienie i natężenie. Takie informacje są niezwykle pomocne we wczesnym rozpoznawaniu wielu chorób jeszcze zanim zaczną one zagrażać życiu danej osoby. Niestety nasi podopieczni nie są w stanie samodzielnie poinformować nas o odczuwanym przez siebie bólu. Sprawia to, że wiele psów może cierpieć nawet latami, zanim trafi do lekarza weterynarii - najczęściej dopiero w zaawansowanych stadiach choroby lub gdy ból uniemożliwia im już normalne funkcjonowanie. Na szczęście uważny opiekun może zaobserwować u swojego psa pierwsze objawy bólu. O ile będzie wiedział, na co zwracać uwagę.

Ból u psa - czy pies sygnalizuje, że coś go boli?

Psy odczuwają ból tak samo, jak ludzie. Domowego czworonoga może boleć głowa, łapa, jelita, kręgosłup, biodro, oko... Jeśli pies odczuje nagły, dotkliwy ból (na przykład gdy opiekun nadepnie mu niechcący na łapę), z pewnością to oznajmi. Może wydać z siebie pisk, odskoczyć czy kłapnąć zębami - takie objawy bólu każdy z łatwością zauważy! Podobnie łatwy do zauważenia będzie ból związany z podrażnieniem opuszki łapy przez sól na chodniku. W takich wypadkach czworonóg może nawet oczekiwać od opiekuna natychmiastowego rozwiązania problemu, trzymając łapę w górze, patrząc się wymownie i szczekając.

Jednak w przypadku stopniowo narastającego lub przewlekłego bólu obolały zwierzak nie przyjdzie się poskarżyć na dręczące go dolegliwości i z odczuwanym przez siebie bólem będzie próbował radzić sobie sam - tak jak każde inne, chore zwierzę. W wielu przypadkach drobne problemy po pewnym czasie same przechodzą, podobnie jak u nas ból nadwyrężonego mięśnia po intensywnym treningu czy ból brzucha po biegunce. Niestety niektóre początkowo niewielkie problemy mogą przerodzić się w poważne, przewlekłe choroby, które z biegiem czasu mogą zagrozić życiu zwierzaka lub odbiorą mu całą radość z życia. Czasem jedynym sygnałem świadczącym o dręczącym zwierzaka problemie będą zmiany w zachowaniu psa.

Zmiany zachowania spowodowane bólem

Żeby zauważyć zmiany, jakie zachodzą w zachowaniu obolałego psa, należy przede wszystkim wiedzieć, jak zachowuje się zdrowy psiak. Większość zdrowych psów:

• chętnie wychodzi na spacery,
• reaguje na zawołanie opiekuna,
• z ochotą zjada przysmaki,
• lubi dotyk i głaskanie przez opiekuna,
• węszy podczas spaceru,
• nie ma problemu z chodzeniem po schodach,
• chętnie wykonuje znane sobie komendy,
• ma przyjazne nastawienie do innych czworonogów,
• podczas snu przybiera różne pozycje - od ułożenia się na boku do zwijania się w obwarzanek.

Oczywiście każdy czworonóg ma swój indywidualny charakter i własne upodobania. Może na przykład bać się innych psów, nie lubić suchej karmy, mieć złe wspomnienia ze szkolenia i przez to unikać wykonywania komend... Jednak opiekun znający swojego czworonożnego przyjaciela wie, co sprawia psu radość i w jaki sposób zwierzak zachowuje się na co dzień. Każde większe odstępstwo od dotychczasowego zachowania może świadczyć o odczuwanym przez psa bólu! Przykładowo:

• pies, którego boli kręgosłup, zacznie unikać intensywnych zabaw z innymi psami,
• bolesne zmiany zwyrodnieniowe zniechęcą psa do wskakiwania na kanapę i chodzenia po schodach,
• ból przedniej łapy objawi się przez dziwny sposób chodzenia,
• silny ból głowy uniemożliwi psu węszenie podczas spaceru,
• ból jelit objawi się w postaci podciągniętego nienaturalnie brzucha,
• zranienie opuszki sprowokuje psa do intensywnego lizania łap,
• ból zębów uniemożliwi psu gryzienie suchej karmy,
• bolesne zapalenie ucha sprawi, że piesek będzie odsuwał głowę podczas głaskania.

Takie objawy towarzyszą zwykle przewlekłym problemom zdrowotnym. Chory psiak może też poszukiwać ustronnych miejsc, nerwowo kręcić się po domu nie mogąc sobie znaleźć miejsca i przybierać dziwne pozycje podczas snu. Czasem spokojny i mało ruchliwy pies nagle staje się rozdrażniony i zaczyna odganiać od siebie podbiegające psy, a ruchliwy, aktywny i energiczny szczeniak staje się osowiały i niechętnie się porusza. Czasem jedynym objawem bólu u psa jest picie dużych ilości wody.

Natomiast o silnym bólu u psa, towarzyszącemu na przykład zaostrzeniu się choroby nerek, świadczyć może między innymi:

• popiskiwanie lub skomlenie,
• brak apetytu,
• nagle pojawiająca się agresja lub lęk,
• apatia i brak reakcji na bodźce,
• załatwianie się w domu.

Co zrobić, kiedy psa coś boli?

Opiekun, który podejrzewa ból u swojego psa, powinien udać się do weterynarza. Podczas wizyty należy dokładnie opisać wszelkie zmiany w zachowaniu psa i ewentualne dodatkowe objawy, takie jak biegunka, wymioty czy nagły spadek masy ciała. Lekarz weterynarii dokładnie obejrzy psa i zacznie szukać źródła bólu. Niektóre psy, nawet poważnie chore, mogą zacząć zachowywać się całkowicie normalnie podczas takiego badania, na przykład przestają kuleć i piszczeć przy dotyku. Dlatego nietypowe zachowania psa warto nagrywać - nagranie może ułatwić specjaliście postawienie właściwej diagnozy. Często by rozpoznać, co dolega psu, niezbędne jest wykonanie szeregu badań. Badania krwi, moczu, badania USG i RTG pozwolą na wykrycie ewentualnych chorób układu pokarmowego, złamań kości, zwyrodnień stawów, zapalenia pęcherza...

Po ustaleniu przyczyny bólu u psa konieczne będzie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Może ono obejmować podawanie leków, specjalistycznej diety, suplementów na stawy z dodatkiem chondroityny i glukozaminy czy nawet przeprowadzenia operacji chirurgicznej. Niezbędne będzie także leczenie bólu za pomocą odpowiednio dobranych środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Leki przeciwbólowe u psa - kiedy można je podawać?

Opiekunowie, którzy zauważą u swojego psa objawy bólu, mogą chcieć ulżyć czworonogowi, podając mu leki przeciwbólowe przeznaczone dla ludzi. Niestety takie środki, jak paracetamol czy ibuprofen nawet po jednym podaniu mogą przyczynić się do rozwoju wrzodów u psa, uszkodzić zwierzakowi wątrobę albo wywołać objawy neurologiczne. Dlatego podawanie psu jakichkolwiek leków należy skonsultować z weterynarzem!

Odporność na ból u psa. Które rasy są najmniej wrażliwe?

Osoby posiadające wieloletnie doświadczenie w pracy z przeróżnymi psami często uważają, że poszczególne rasy mają różną odporność na ból. Te różnice miałyby wynikać z ich pierwotnego przeznaczenia. Rasy stworzone do stróżowania, walk czy atakowania zwierzyny podczas polowania powinny odznaczać się wyjątkową odpornością – inaczej nie wykonywałyby tak skutecznie powierzonych im zadań. Natomiast u psów wyhodowanych do zaganiania stad zwierząt czy kanapowych pupilków cecha ta nie grała nigdy większej roli. Takie stwierdzenia to jednak wyłącznie teoria. Czy ma swoje potwierdzenie w praktyce?

Testowanie psiej wrażliwości poprzez zadawanie im bólu podczas eksperymentów byłoby skrajnie niehumanitarne. Dlatego naukowcy z Karoliny Północnej wymyślili inny sposób, by to sprawdzić. Stworzyli internetową ankietę, o wypełnienie której poprosili lekarzy weterynarii – grupę, która na co dzień ma styczność z psami cierpiącymi na różne dolegliwości bólowe. Specjaliści zostali poproszeni o ocenienie wrażliwości na ból u 28 ras psów. Tę samą ankietę udostępniono także zwykłym opiekunom psów, by zbadać ich poglądy dotyczące bólu u czworonogów.

Które psy mają największą odporność na ból?

Odpowiedzi osób bez specjalistycznego wykształcenia pokazały jasno, że według przeciętnego człowieka odporność na ból danego psa wiąże się z jego rozmiarem – im większy psiak, tym mniej wrażliwy powinien być na ból. Dodatkowo według zebranych informacji rasy uważane za groźne (takie jak amstaff, rottweiler czy owczarek niemiecki) są postrzegane przez ludzi jako bardzo odporne. Okazuje się jednak, że praktykujący weterynarze mają na ten temat zupełnie odmienne zdanie!

Do najwrażliwszych ras według weterynarzy należą: 

• chihuahua,
• maltańczyki, 
• husky,
• jamniki,
• pomeraniany, 
• owczarki niemieckie,
• whippety,
• sznaucery,
• samojedy,
• mopsy,
• wyżły weimarskie,
• cavaliery,
• teriery bostońskie,
• greyhoundy.

Ból znosiły zdecydowanie lepiej jack russell teriery, chow-chowy, gordon setery, border collie, rhodesiany, dogi niemieckie i dobermany. Natomiast największą odpornością na ból w gabinetach weterynaryjnych wykazują się:

• boksery, 
• buldogi,
• rottweilery,
• labradory,
• mastify, 
• golden retrievery,
• amstaffy.

Od czego zależy psia odporność na ból?

Odpowiedzi weterynarzy pokazują, że tolerancja na ból niekoniecznie zależy od wielkości czworonoga. Wśród najwrażliwszych psiaków znalazły się przede wszystkim rasy hodowane do towarzystwa. Najodporniejsze za to okazały się psy, których przodkowie byli wykorzystywani do polowań, walk i stróżujące. Można więc pokusić się o stwierdzenie, że odporność na ból jest ściśle związana z pierwotnym przeznaczeniem rasy i jest przekazywana w genach!