Wodogłowie u psa. Objawy, diagnostyka i leczenie wodogłowia

Układ nerwowy psa jest odżywiany i chroniony przez płyn mózgowo-rdzeniowy. Substancja ta wytwarzana jest nieprzerwanie w komorach mózgu, krąży wewnątrz czaszki i przedostaje się do rdzenia kręgowego, gdzie ulega wchłonięciu. Wodogłowie to choroba polegająca na nadmiernym wewnątrzczaszkowym gromadzeniu się płynu mózgowo-rdzeniowego w obrębie układu komorowego mózgu lub w przestrzeniach oponowych mózgu. Nagromadzony płyn powoduje rozciągnięcie struktur mózgu, które zaczynają uciskać na okoliczne tkanki, co prowadzi do martwicy. Jak objawia się wodogłowie u psa i czy to schorzenie stanowi zagrożenie życia dla czworonoga? Sprawdź, na czym polega leczenie tej choroby!

Rodzaje i przyczyny wodogłowia u psów

Bezpośrednią przyczyną rozwoju wodogłowia jest zaburzenie krążenia, wchłaniania lub produkcji płynu mózgowo-rdzeniowego.

Wodogłowie u psa podzielić można na:

• wrodzone – rozwija się podczas życia płodowego,
• nabyte – powstające najczęściej z powodu mikrourazów lub zmiany nowotworowej,
• idiopatyczne – o nieznanej przyczynie,
• wewnętrzne – polegające na gromadzeniu się płynu wewnątrz układu komorowego,
• zewnętrzne – rozwijające się poza układem komorowym,
• niekomunikacyjne – powstające w wyniku całkowitego zablokowania przepływu płynu,
• komunikacyjne – z zachowaniem drożności przepływu, wynikające z nieprawidłowego wchłaniania lub nadmiernego wytwarzania płynu.

Wodogłowie wrodzone

Najczęściej spotykanym rodzajem wodogłowia u psów jest wrodzone wodogłowie wewnętrzne. Takie wodogłowie najczęściej spowodowane jest patologicznym zwężeniem wodociągu śródmózgowego rozwijającym się w wyniku wad wrodzonych lub na skutek stanów zapalnych oraz zatruć przebytych podczas życia płodowego. Wodogłowie wrodzone występuje najczęściej u psów ras małych i miniaturowych, takich jak:

• chihuahua,
• maltańczyk,
• szpic miniaturowy pomeranian,
• yorkshire terrier,
• pekińczyk.

Przypuszcza się, że wodogłowie wrodzone może mieć podłoże genetyczne, choć dotychczas nie poznano dokładnego sposobu dziedziczenia tej choroby. Mimo to, psy wykazujące objawy wodogłowia powinny być bezwzględnie wykluczone z dalszej hodowli. Choroba ta jest często spotykana na przykład w pseudohodowlach buldożków francuskich.

Wodogłowie nabyte

Wodogłowie rozwijające się w późniejszym wieku psa może powstawać na drodze nadmiernej produkcji płynu mózgowo-rdzeniowego lub niedrożności w przestrzeniach oponowych. Nabyte wodogłowie może powstać w wyniku:

• urazów głowy,
• zawałów mózgu,
• nowotworów,
• zapalenia opon mózgowych,
• innych chorób neurologicznych,
• niektórych chorób zakaźnych (np. nosówka, parwowiroza).

Objawy wodogłowia u psa

Gromadzenie się płynu mózgowo-rdzeniowego w jednej z komór mózgu lub w całym mózgowiu powoduje przede wszystkim rozciąganie układu komorowego mózgu, co staje się przyczyną ucisku tkanek. W dalszym przebiegu choroby dochodzi do niedokrwienia i obrzęku mózgowia, a następnie martwicy komórek. Wśród objawów neurologicznych towarzyszących wodogłowiu wymienić można:

• zaburzenia wzroku i słuchu,
• zmiany zachowania,
• napady drgawek,
• chodzenie po okręgu,
• trudności z poruszaniem się,
• trudności z uczeniem się,
• zez dobrzuszny.

W przypadku wodogłowia wrodzonego u szczeniąt zaobserwować można charakterystyczną deformację czaszki, która staje się nadmiernie wypukła i powiększona. Wodogłowie nabyte już po zakończeniu wzrostu nie będzie skutkować zniekształceniem kości czaszki.

Diagnostyka wodogłowia u psów

Rozpoznanie wodogłowia wrodzonego zazwyczaj nie stwarza większych problemów – deformacja czaszki i nasilające się objawy neurologiczne u szczeniaka typowe są dla tego schorzenia i nie pozostawiają większych wątpliwości. U psów z nabytym wodogłowiem rozpoznanie przyczyny nietypowego zachowania może być trudniejsze i wymagać będzie wykonania psu szeregu badań.

Do podjęcia odpowiedniego leczenia niezbędne jest ustalenie przyczyny zaburzonego przepływu płynu mózgowo – rdzeniowego. U psów z niezrośniętym ciemiączkiem można wykonać USG mózgu, choć bardziej precyzyjne informacje o schorzeniu dostarczyć mogą badania dodatkowe, czyli tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Na podstawie badań obrazowych można wykonać niezbędne pomiary i wykryć ewentualne niedrożności w przepływie płynu.

Leczenie wodogłowia u psów

Sposób leczenia wodogłowia u psów i kotów zależeć będzie od stopnia nasilenia objawów, przyczyny choroby i ewentualnych dodatkowych schorzeń występujących u zwierzęcia. Wodogłowie można leczyć farmakologicznie, operacyjnie lub łącząc obydwie metody.

• Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu psu leków łagodzących objawy i zmniejszających produkcję płynu mózgowo-rdzeniowego. Terapia sterydami, diuretykami lub mannitolem może przynieść tymczasową poprawę, jednak często wywołuje skutki uboczne.
• Leczenie chirurgiczne polega na założeniu drenażu odprowadzającego nadmiar płynu mózgowo-rdzeniowego do innych przestrzeni organizmu – najczęściej do jamy otrzewnowej. Leczenie to jest drogie i skomplikowane, jednak jego efekty są zazwyczaj dość dobre. U 25% psów poddanych operacji leczenie nie przynosi zadowalających skutków; w pozostałych przypadkach może przywrócić psu prawidłowe funkcjonowanie.

U psów, u których wodogłowie rozwinęło się w przypadku innych chorób, konieczne będzie także wdrożenie leczenia przyczynowego mającego przywrócić prawidłowy przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego.

Rokowania u psów z wodogłowiem

Rokowanie w przypadku wodogłowia zależy od wielu czynników. W przypadku psów z wrodzoną deformacją komór mózgu stosowane jest leczenie objawowe, które nie prowadzi do wyleczenia zwierzęcia, może natomiast nieść ze sobą różnorodne powikłania. U psów, u których choroba pojawiła się w późniejszym wieku, rokowania zależeć będą od możliwości leczenia choroby powodującej wodogłowie.