Udar mózgu to przypadłość, która kojarzy nam się głównie z osobami starszymi. Nie każdy jednak wie, że udar może przytrafić się także psu! Jakie są jego przyczyny i objawy u domowych czworonogów? I jak można go leczyć?
Czym jest udar mózgu?
Udar mózgu to poważne, szybko rozwijające się zaburzenie obejmujące tkankę nerwową w mózgu. Może być spowodowane:
- zablokowaniem dopływu krwi do części mózgu (udar niedokrwienny),
- przerwaniem naczyń krwionośnych w mózgu, czyli wylewem krwi do mózgu (udar krwotoczny).
Nawet chwilowe niedokrwienie mózgu może spowodować obumarcie jego części i poważne zaburzenia w funkcjonowaniu całego organizmu. Wszelkie nieprawidłowości w przepływie krwi mogą prowadzić do nieodwracalnych zmian w mózgu. Dlatego w przypadku zaobserwowania niepokojących objawów mogących wskazywać na udar u psa należy jak najszybciej udać się do lekarza weterynarii.
Udaru mózgu nie należy mylić z udarem cieplnym wywołanym wzrostem temperatury ciała!
Udar u psa – przyczyny
Udar mózgu nie jest przypadłością, która często dotyka domowe zwierzęta. Jednak jest on odpowiedzialny aż za 2% wszystkich przypadków neurologicznych u psów! Najczęściej występuje on u psów starszych, które już chorują na poważne choroby. Ryzyko wystąpienia udaru u psa zwiększa również przebywanie w jednym pomieszczeniu z palącą osobą i wdychanie dymu papierosowego!
Udar niedokrwienny
Udar niedokrwienny, zwany też udarem naczyniowym, to sytuacja, w której dochodzi do zmian w mózgu z powodu jego niedożywienia. Bezpośrednią przyczyną niedokrwiennego udaru mózgu u psów jest najczęściej zamknięcia światła naczynia krwionośnego doprowadzającego krew do mózgu. Zator może być spowodowany:
- krzepnięciem krwi w tętnicy mózgowej,
- posocznicą,
- zapaleniem opon mózgowych i mózgu,
- przemieszczaniem się fragmentu chrząstki lub tłuszczu naczyniami krwionośnymi,
- obecnością pasożytów z rodzaju Dirofilaria,
- miażdżycą mogącą towarzyszyć niedoczynności tarczycy,
- przerzutami nowotworów.
Udar krwotoczny, czyli wylew krwi do mózgu
Inną przyczyną udaru mózgu u psów może być krwawienie w mózgu, czyli wylew, choć ten rodzaj udaru u psów występuje znacznie rzadziej. Może być on związany z urazem głowy, wadą rozwojową mózgu lub nadciśnieniem towarzyszącym na przykład:
Udar u psa – objawy kliniczne
Wykrycie pierwszych objawów udaru u psa jest niezwykle trudne. Tak jak u ludzi, obejmują one zawroty głowy czy niewyraźne widzenie na jedno oko. Dlatego też psy z udarem mózgu trafiają do weterynarza dopiero w momencie, gdy ich stan jest już poważny, a u psa widoczne są już zaawansowane objawy.
Zachowanie psa po udarze
W przypadku udaru mózgu u psa objawy zależą od tego, w której części mózgu doszło do uszkodzeń. Zazwyczaj pojawiają się nagle i obejmują szereg zaburzeń neurologicznych, takich jak:
- apatia,
- problemy z utrzymaniem pozycji stojącej,
- trudności w chodzeniu,
- kręcenie się w kółko,
- przechylenie głowy na jedną stronę,
- oczopląs,
- porażenie części pyska (na przykład zwisająca warga po jednej stronie),
- dezorientacja i utrata równowagi.
Do najpoważniejszych objawów udaru mózgu u psa należą:
- napady padaczkowe,
- brak kontroli nad zwieraczami,
- nagłe napady niewytłumaczalnej agresji,
- śpiączka czy utrata świadomości,
- brak kontaktu z otoczeniem.
Co zrobić, kiedy pies ma objawy udaru?
Rozpoznanie udaru u psa nie jest łatwym zadaniem. Dokładny wywiad lekarski i badania krwi pozwolą wyeliminować prawdopodobieństwo innych chorób mogących dawać podobne objawy. Następnie pies z podejrzeniem udaru musi być poddany dokładnemu badaniu neurologicznemu, które pozwoli ustalić, jaki obszar mózgu doznał urazu.
Nieraz konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych, specjalistycznych badań, takich jak tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Takie analizy pozwolą dokładnie określić charakter udaru i jego lokalizację w mózgu. Niestety, większość przychodni weterynaryjnych nie dysponuje potrzebnym do tych badań sprzętem, konieczne więc może być udanie się ze zwierzakiem do specjalistycznej kliniki neurologicznej.
Jak leczyć udar mózgu u psa?
W przypadku udaru mózgu u psów najważniejsze jest szybkie udzielenie mu pomocy. Natychmiastowe zabranie go do weterynarza zwiększa szanse na uratowanie życia czworonoga i zmniejsza ryzyko trwałych uszkodzeń mózgu.
Leczenie udaru mózgu u psów polega głównie na wyeliminowaniu jego przyczyny i odpowiednim odżywieniu uszkodzonego obszaru mózgu. Najważniejszymi punktami terapii w przypadku udaru niedokrwiennego lub wylewu u psa to:
- zminimalizowanie obrzęku mózgu i uszkodzonych tkanek,
- wspomaganie ukrwienia mózgu, dostarczenie mu glukozy i tlenu,
- leczenie pierwotnej przyczyny udaru,
- wyciszenie objawów neurologicznych.
Psy w ciężkim stanie powinny zostać poddane hospitalizacji i tlenoterapii. Intensywna, całodobowa terapia wspomagająca to najważniejszy element leczenia psa, którego stan się ustabilizował.
Rokowania po udarze u psa
Przy odpowiedniej opiece weterynaryjnej najpoważniejsze objawy neurologiczne mogą ustąpić już po 48 godzinach od rozpoczęcia leczenia. U wielu pacjentów powrót do normy następuje w ciągu kilku tygodni. Istnieje jednak ryzyko, że w wyniku udaru dojdzie do trwałego upośledzenia. Ryzyko to jest szczególnie wysokie u psów, u których doszło do krwawienia do tkanek mózgu ze względu na możliwość utworzenia się krwiaka, który uciskać będzie na zdrowe tkanki. W niektórych wypadkach objawy takie jak napady padaczkowe, deficyty neurologiczne czy przekrzywienie głowy towarzyszą zwierzęciu do końca życia.
Największe szanse na całkowity powrót do zdrowia mają psy, które szybko zostały poddane leczeniu i które przed wystąpieniem udaru były zdrowe. Ryzyko nawrotów jest większe w przypadku zwierzaków z niewydolnością nerek lub tarczycy, a także cukrzycy i problemów zdrowotnych powodujących wzrost ciśnienia śródczaszkowego.
Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia udaru u psa?
Prowadzenie zdrowego trybu życia to podstawa w zapobieganiu udarom u ludzi. Takie postępowanie dotyczy także domowych czworonogów. Duża ilość ruchu, dbanie o prawidłową sylwetkę i odpowiednia dieta mogą zapobiec szeregowi poważnych chorób! Regularne kontrole zdrowia i leczenie chorób, które mogą przyczynić się do udaru, może zminimalizować ryzyko jego wystąpienia u zwierzaka.
Redakcję merytoryczną tekstu wykonała lek. wet. Renata Kotomska, Saska Przychodnia Weterynaryjna
