Choroby z ciepłych krajów

Popularne cele letnich wypraw to Grecja, Włochy, Chorwacja, Słowenia, Francja i Hiszpania. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z tego, jak wysokie jest tam ryzyko zapadnięcia przez psa na choroby przenoszone przez kleszcze, komary czy pchły. Oprócz występujących także u nas babeszjozy czy boreliozy (patrz nr 6/2007) są to: dirofilarioza (robaki sercowe i płucne – patrz nr 4/2007), leiszmanioza, erlichioza i haemobartenelloza. W mniejszym stopniu zagrażają one też w Bułgarii, Rumunii, Turcji i Portugalii.

Wróg wątroby i skóry
Leiszmaniozy są chorobami zakaźnymi ludzi i zwierząt występującymi głównie w klimacie tropikalnym i podzwrotnikowym. W basenie Morza Śródziemnego zakażenia psów pierwotniakami z rodzaju Leiszmania są powszechne. Chorobę, która może przybierać dwie postaci, przenoszą komary. Najczęściej występuje leiszmanioza trzewna. Okres jej wylęgania trwa kilka tygodni. Psa męczą gorączka i dreszcze, da się też zaobserwować jego osłabienie, chudnięcie, nadmierne przebarwienia naskórka, wodobrzusze, obrzęki, a także krwawienia z nosa i dziąseł. Pierwotniak atakuje komórki wątroby i śledziony, co prowadzi do powiększenia tych narządów, i uszkadza szpik kostny. Drugą formą choroby jest leiszmanioza skóry i błon śluzowych, objawiająca się naciekami, a nawet owrzodzeniami i martwicą. W wypadku zajęcia błon śluzowych uszkodzone zostają tkanki miękkie, np. podniebienia, a nawet kości nosa i chrząstki krtani.

Groźne dla owczarka i dobermana
Niebezpieczna dla psów i wilków erlichioza nazywana bywa „tropikalną niedokrwistością ogólną psów”, „psią gorączką krwotoczną” lub „durem plamistym psów”. Do zakażenia nią przyczyniają się kleszcze we wszystkich stadiach rozwoju. Szczególnie groźne jest to, że riketsje (forma pośrednia między bakterią a wirusem) z rodzaju Ehrlichia mogą przeżyć w ciele zakażonego kleszcza nawet pięć miesięcy i przez cały ten czas być źródłem zakażenia. Przebieg choroby przybiera trzy formy:

• ostra: ujawnia się w ciągu 1-3 tygodni po ukąszeniu przez zainfekowanego kleszcza i trwa 2-4 tygodnie. Riketsje wraz z krwią dostają się do węzłów chłonnych, śledziony, wątroby, płuc, nerek, a nawet szpiku kostnego. Narządy te w związku z tym często się powiększają. Mogą się też pojawić kulawizna i sztywność chodu, anemia, depresja, apatia, utrata apetytu, gorączka, przyspieszony oddech i podskórne wylewy krwi;
• podostra: chory pies może wykazywać jedynie anemię. Organizm zwierzęcia sam zwalcza zakażenie lub choroba przybiera postać przewlekłą;
• przewlekła: trwa 1-4 miesięcy. Obserwuje się postępującą utratę wagi, anemię, duszności, krwawienia z nosa, wybroczyny skórne i objawy okulistyczne – zmętnienie rogówki, zapalenie jagodówki, wylewy do przedniej komory oka. Rasami szczególnie wrażliwymi na tę chorobę są owczarek niemiecki i doberman, u których może ona przebiegać gwałtownie.

Pożeracz czerwonych krwinek
Haemobartenelloza dotyczy zwłaszcza kotów i prowadzi do zniszczenia we krwi erytrocytów. Do zakażenia nią dochodzi za sprawą pcheł, kleszczy, wszy lub komarów. U psów choroba ta ma łagodny przebieg – może się zaznaczać tylko niewielką anemią. Jeśli czworonóg nie cierpiał wcześniej na schorzenia śledziony ani na erlichiozę czy babeszjozę, a następuje u niego niszczenie erytrocytów, to zapewne przyczyną jest właśnie haemobartenella.
Haemobartenellozę i erlichiozę leczy się, podając przez kilka tygodni antybiotyk. W wypadku leiszmaniozy można zastosować jednorazowo zastrzyk dożylny o bardzo silnym działaniu. W praktyce rzadko się to jednak robi, gdyż chore na leiszmaniozę zwierzę stanowi duże zagrożenie dla ludzi.