Mastocytoma u psa, czyli guz z komórek tucznych

Domowe czworonogi narażone są na wiele niebezpiecznych chorób – w tym różnego rodzaju nowotwory. Znaczna większość zmian nowotworowych umiejscowiona jest na skórze psów, a 20% z nich stanowi mastocytoma – guz komórek tucznych. Jak objawia się ten nowotwór skóry u psów? I jak leczyć guza skóry u psa?

Czym jest mastocytoma u psa?

Mastocytoma to nowotworowy rozrost komórek tucznych (mastocytów) znajdujących się w skórze i tkance podskórnej. Zdecydowanie rzadziej występuje postać trzewna, w której procesem nowotworowym objęte są takie narządy, jak śledziona i wątroba. Mastocytoma może wystąpić u każdego psa, jednak ryzyko jest większe w przypadku:

• suk po sterylizacji,
• psów dużych i olbrzymich,
• ras takich jak buldog, mops, bokser, bulterier, boston terrier,
• psów powyżej 9. roku życia.

Mastocytoma może mieć charakter zarówno łagodny, jak i złośliwy. Stopień złośliwości tego nowotworu na skórze u psa ocenia się w trzystopniowej skali. Znaczna większość guzów to nowotwory o niskiej złośliwości. W przypadku mastocytomy o wysokiej złośliwości (III) guz daje przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, a następnie do wątroby i śledziony.

Guz komórek tucznych u psów – objawy kliniczne

Głównym objawem mastocytomy u psów jest pojawianie się na skórze psa pojedynczych lub licznych guzów o bezwłosej, gładkiej powierzchni. Początkowo guzy komórek tucznych mogą być ukryte w sierści i ledwo wyczuwalne pod skórą, przez co bywają mylone z tłuszczakami. Z czasem jednak mogą znacznie się powiększać, choć nie jest to regułą. Zmiany skórne umiejscawiają się najczęściej:

• w pachwinach,
• na kończynach,
• w okolicy genitaliów i krocza.

Postaci skórnej mastocytomy nie towarzyszą żadne inne objawy. W przypadku przerzutów nowotworu do innych narządów psa zaobserwować można najczęściej typowy dla chorób nowotworowych spadek masy ciała oraz zaburzenia ze strony układu pokarmowego, pojawiające się na skutek owrzodzeń błon śluzowych żołądka i dwunastnicy.

Rozpoznanie mastocytomy u psa

Rak skóry u psa jest poważnym zagrożeniem dla życia czworonoga. Dlatego każda zmiana skórna powinna być wskazaniem do wizyty u lekarza weterynarii. Przed wizytą u specjalisty nie należy uciskać zmiany – drażnienie guza powodować będzie uwalnianie się czynników zapalnych i zwiększy ryzyko rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych po organizmie psa. Zmianę skórną należy zabezpieczyć tak, by zwierzak nie mógł jej lizać ani gryźć.

Specjalista dokładnie obejrzy psa i guzek, a następnie pobierze materiał do badań cytologicznych za pomocą biopsji cienkoigłowej. Ocena komórek pod mikroskopem pozwoli zdiagnozować mastocytomę. Ponadto należy wykonać biopsję cienkoigłową najbliższego węzła chłonnego – pozwoli to ocenić stopień zaawansowania choroby i ryzyko przerzutów. W przypadku guzów mogących dawać przerzuty warto poszerzyć diagnostykę o badania RTG i USG pozwalające ocenić stan wątroby i śledziony. Na podstawie tych badań onkolog weterynaryjny dobierze odpowiednią metodę leczenia.

Leczenie guzów z komórek tucznych

Leczenie mastocytomy u psa polega na operacyjnym usunięciu guza pierwotnego wraz z dość dużym marginesem tkanek (nawet 3 cm). Zachowanie takiego marginesu nie zawsze jest możliwe ze względu na lokalizację i rozmiar nowotworu. W przypadku guzów o niskim stopniu złośliwości guz można usunąć z mniejszym marginesem. Natomiast przy mastocytomach o wysokim stopniu złośliwości, umiejscowionych na kończynach, weterynarz może zdecydować o amputacji całej łapy. W zależności od wyników cytologii podczas zabiegu chirurgicznego usunąć można także najbliższy węzeł chłonny.

Wyciętą tkankę należy oddać na badania histopatologiczne, które pozwolą dokładniej ocenić stopień złośliwości guza i zaplanować dalsze leczenie. Przy niektórych guzach wysoce złośliwych psa należy poddać leczeniu wspomagającemu - radioterapii lub chemioterapii. Jeśli doszło do przerzutów, odpowiednie leczenie może opóźnić rozwój nowotworów w narządach wewnętrznych.

Rokowania u psa z nowotworem

Rokowanie po zabiegu zależy od wielu czynników. Najlepsze rokowania dotyczą przypadków, w których diagnoza została postawiona szybko – jeszcze przed rozrostem guza i przerzutami. U takich psów kompletna resekcja prowadzi do całkowitego wyleczenia w 80% przypadków. W pozostałych przypadkach u psów pojawić się mogą nowe guzy komórek tucznych, może dojść do nawrotu guza pierwotnego lub rozwoju przerzutów w późniejszym czasie.

Czas przeżycia po zabiegu chirurgicznym przy mastocytomach o niskim stopniu złośliwości może wynieść nawet 5 lat. U psów z przerzutami do węzłów chłonnych, poddanych uzupełniającej chemioterapii i radioterapii przeżywalność wynosi około 4 lata. Wysoce złośliwe nowotwory usunięte w zaawansowanym stadium zapewniają psu około 14 miesięcy życia.