Nowotwór u psa. Skąd się bierze i jak go leczyć?

Prawie połowa psów w wieku powyżej 10 lat choruje na nowotwór złośliwy lub łagodny. Niekontrolowany, nieprawidłowy wzrost komórek może doprowadzić do wyniszczenia organizmu psa, sprawić mu ogromny ból i przyczynić się do jego śmierci. Nowotwór może także naciekać na inne narządy, rozprzestrzeniając się po organizmie czworonoga. Jakie nowotwory najczęściej występują u psów? I czy można leczyć nowotwór u psa?

Czym jest nowotwór u psa? 

Nowotwór u psa to choroba, w której dochodzi do niekontrolowanych podziałów komórkowych, a nowo powstałe komórki nie mają takiej budowy i funkcji, jak prawidłowe komórki danej tkanki. Nowotwory wywołują w organizmie stany zapalne, upośledzają działanie układu odpornościowego i zużywają składniki odżywcze, które potrzebne są innym narządom.

Wśród nowotworów szczególnie niebezpieczny jest nowotwór złośliwy, inaczej nazywany rakiem. Ma on zdolność do dawania przerzutów, czyli rozsiewania się po organizmie. Przerzuty najczęściej atakują płuca, wątrobę, mózg i kości, czyli tkanki, których usunięcie chirurgiczne nie jest możliwe.

Objawy nowotworu u psa

Nowotwór u psa może przez długi czas rozwijać się praktycznie bezobjawowo. Rosnąca zmiana będzie jednak stopniowo wyniszczać organizm zwierzaka, może także uciskać na narządy wewnętrzne i utrudniać ich prawidłowe funkcjonowanie. W wielu przypadkach pierwszym objawem nowotworu u psa jest szybka utrata masy ciała mimo dobrego apetytu. Kolejne symptomy zależą przede wszystkim od lokalizacji zmiany, która zaczyna sprawiać ból i może powodować:

• utratę apetytu,
• osłabienie,
• kulawiznę,
• intensywne wylizywanie się w jednym miejscu,
• problemy z oddawaniem moczu,
• biegunkę,
• wymioty,
• poirytowanie,
• nagłą agresję w obronie własnej.

Pojawienie się takich objawów, szczególnie u starszych psów, powinno wzbudzić niepokój opiekuna i skłonić go do wizyty u lekarza weterynarii. Szybka reakcja może pozwolić na wyleczenie czworonoga lub skrócenie mu cierpienia, które zawsze towarzyszy chorobie nowotworowej.

Skąd bierze się nowotwór u psów?

Powstanie nowotworu u psa jest efektem szeregu następujących po sobie mutacji, które mogą być konsekwencją oddziaływania środowiska lub pojawić się na skutek wrodzonych skłonności. Nowotwory przytrafiają się najczęściej u psów powyżej 10 roku życia, niezależnie od płci. Niestety na chorobę nowotworową mogą zapadać także szczenięta...

Niektóre rasy psów wykazują genetyczne skłonności do określonych rodzajów nowotworów. Przykładami mogą być:

• nowotwory skóry u bokserów;
• nowotwory śledziony u owczarków niemieckich;
• nowotwory kości u dogów niemieckich;
• kostniakomięsaki u dobermanów;
• naczyniakomięsaki u golden retrieverów;
• mastocytomy u boston terrierów;
• chłoniaki u bernardynów.

Nowotwory są także najczęstszą przyczyną śmierci berneńskich psów pasterskich, które z tego względu są jedną z najkrócej żyjących psów rasowych.

Najczęstsze nowotwory u psów

Do najczęściej występujących nowotworów u psów zaliczamy:

• nowotwory gruczołu sutkowego – występują głównie u suk (choć u samców też się zdarzają!), często są złośliwe i mogą dawać przerzuty do płuc i węzłów chłonnych,
• naczyniakomięsaki – jedne z najbardziej agresywnych nowotworów u psów, atakują najczęściej śledzionę, rzadziej wątrobę lub serce,
• nowotwory jąder – częste u niekastrowanych samców po 6. roku życia,
• mięsaki tkanek miękkich – pojawiają się najczęściej na tułowiu lub kończynach,
• mastocytomy – najczęściej występujące nowotwory skóry u psów,
• chłoniaki – atakują węzły chłonne, a często także wątrobę i śledzionę; często występują w ich przypadku wznowy,
• tłuszczaki – łagodne nowotwory w formie guzów komórek tucznych; są niebolesne, ale mogą rosnąć do bardzo dużych rozmiarów i utrudniać psu funkcjonowanie,
• białaczka - złośliwy nowotwór atakujący szpik kostny, narażone są w szczególności starsze psy dużych ras,
• histiocytomy – niezłośliwe nowotwory skóry, umiejscawiające się często na głowie lub kończynach, mogą znikać samoistnie,
• kostniakomięsaki – nowotwory kości, atakują najczęściej szkielet tylnych łap, leczenie nierzadko wymaga amputacji całej kończyny,
• nadziąślaki – łagodne guzy na dziąsłach i w jamie ustnej, występują najczęściej u starszych psów ras brachycefalicznych.

Jak leczyć raka u psa?

Leczenie nowotworu u psa wymaga przede wszystkim rozpoznania jego rodzaju. W tym celu z nowotworowo zmienionej tkanki pobiera się zazwyczaj kilka komórek za pomocą cienkiej igły (biopsja cienkoigłowa). Następnie wykonuje się badanie histopatologiczne, które określa pierwotny rodzaj nowotworu, tempo jego wzrostu i ryzyko wystąpienia przerzutów. Umiejscowienie, wielkość i cechy charakterystyczne zmiany nowotworowej ocenia się także podczas badań USG i RTG. Na podstawie rozpoznania dobiera się następnie odpowiednie leczenie, które może całkowicie wyleczyć psa lub spowolnić rozwój choroby i zapewnić mu kilka miesięcy lub lat życia pozbawionego cierpienia.

Leczenie raka przy dobrych rokowaniach polega na chirurgicznym usunięciu zmiany nowotworowej wraz z okoliczną tkanką. W przypadku nowotworów rozległych i tych z wysokim ryzykiem przerzutów stosuje się także chemioterapię. Takie leczenie umożliwia zwierzęciu powrót do zdrowia i normalne życie. Jeśli wyleczenie nowotworu u psa jest niemożliwe, wprowadza się leczenie paliatywne. Jego zadaniem jest zmniejszenie dolegliwości i powikłań związanych z chorobą, spowolnienie jej dalszego rozwoju i poprawienie jakości życia czworonoga. Konieczne jest też zapewnienie odpowiedniego odżywienia organizmu.

Psy z nowotworem bardzo często muszą przyjmować leki przeciwbólowe w wysokich dawkach, jednak terapia przeciwbólowa może stać się w pewnym momencie nieskuteczna - w takim wypadku konieczne jest skrócenie cierpienia czworonoga i pozwolenie mu odejść.