Wyścigi chartów. Wszystko, co warto o nich wiedzieć

Wyścigi torowe cieszą się dużą popularnością w wielu krajach. Mają jednak skutki uboczne związane z rozwijającym się wokół nich hazardem i losem psów po karierze wyścigowej. Wyścigi chartów to sport bardzo urazowy. Wiąże się z kontuzjami oraz silną eksploatacją psów. W naszym kraju organizuje je Związek Kynologiczny w Polsce, zgodnie z przepisami obowiązującymi w FCI. Normy te kategorycznie zabraniają prowadzenia zakładów. Ma to służyć ochronie psów.

Wyścigi chartów mają także ciemne strony

Osiągnięcia sportowe chartów wyścigowych to nie tylko efekt ich budowy ciała, lecz także specjalnych treningów. Oczywiście w grę wchodzą treningi ze swoim własnym, „za(c)hartowanym” właścicielem. Właściciel musi zapewnić psu nie tylko ćwiczenia mające na celu poprawę wyników, ale również powinien pamiętać przy tym o odpowiedniej diecie i niezbędnej regeneracji psiego organizmu. Potem zaczyna się rywalizacja, choć zazwyczaj jest to – a przynajmniej powinna być – „zdrowa” rywalizacja, w pozytywnym tego słowa znaczeniu.

Niestety nie zawsze jest tak kolorowo. W innych krajach, np. w Hiszpanii, psy te nadal traktowane są przedmiotowo. Charty – biorące udział w wyścigach obstawianych finansowo (totalizatorach), gdzie jedynym wyznacznikiem jest jak największa szybkość i tym samym liczy się wartość pieniądza – tak naprawdę wcale nie znają luksusów ani sentymentów. Psim mieszkaniem jest tam boks, czyli zwykła klatka, gdzie charty trzymane są nawet po dwa jednocześnie i do tego zawsze w kagańcach. Elegancki wybieg zostaje zastąpiony automatyczną bieżnią. Psy te nie znają więc niemal w ogóle normalnego świata zewnętrznego, z wyjątkiem momentu wypuszczenia ich na tor. Rzadko kiedy leczone są u nich poważniejsze kontuzje. Niestety większość kontuzji wpływa negatywnie na wydolność organizmu i tym samym na osiągnięcia sportowe.

Tylko bardzo cenne osobniki mają w takiej sytuacji szanse na dalsze leczenie, a nawet życie. Po okresie szczytowych osiągnięć sportowych psy są pozostawiane w hodowlach do dalszego rozrodu. Oczywiste jest, że statystycznie zawsze najwięcej jest osobników o średnich możliwościach. Dlatego też zdecydowana większość chartów, które z różnych względów (wiek, kontuzja, brak wyników) nie rokują dalszej kariery, zostaje zabita/uśpiona.

Wyścigi chartów! Wyścigi torowe

Wyścigi torowe odbywają się na specjalnie dostosowanym torze. Kiedyś ich nawierzchnię stanowiła trawa, a zakręty były poziome. Dzisiaj najwyżej cenione są tory o piaszczystej, odpowiednio profilowanej nawierzchni. Dzięki takiej konstrukcji rozpędzonym psom łatwiej jest pokonywać łuki.

Długość toru uzależniona jest od rasy charta:

• Psy małe (whippet, charcik włoski) – dystans 250-500 m
• Psy duże (greyhound, chart polski, borzoj) – dystans 250-900 m
• Szerokość toru to 6 m na liniach prostych i 8 m na łukach

Psy startują z boksów startowych. Stawka, czyli grupa maksymalnie 6 psów, podąża za sztucznym wabikiem ciągniętym po torze lub poruszającym się po specjalnie skonstruowanej bandzie na wewnętrznej stronie toru.

Wymogi:

• Do wyścigów dopuszcza się charty posiadające licencję torową.
• Pies, który ma brać udział w wyścigach torowych, musi być odpowiednio przygotowany kondycyjnie oraz nauczyć się wejścia do boksu startowego.
• Chart nie powinien odczuwać lęku przed wejściem do boksu, a w trakcie biegu nie może atakować konkurentów ani też być lękliwy wobec innych biegnących chartów.
• Do zdobycia licencji wyścigowej pies musi najpierw sam przebiec tor, a potem z drugim z psem, który posiada już licencję. Partner powinien być doświadczonym chartem, ale biegnącym niezbyt szybko, żeby młody chart nie pozostał w tyle. Jeśli wszystko się uda, sędziowie zaliczają bieg i chart otrzymuje licencję wyścigową.

Wyścigi chartów! Coursing

Coursing to wyścigi psów, w których zwierzęta gonią atrapę ofiary, która jest ciągnięta za sznurek po ziemi na naturalnym terenie. Mogą w tym uczestniczyć wszystkie rodowodowe rasy psów. Podłoże pod żadnym pozorem nie może być dziurawe, a także nie mogą znajdować się na nim kamienie. Na takim terenie mogą się jednak znajdować naturalne przeszkody, czyli drzewa, krzaki czy strumyk. Bardzo ważne jest, aby wszelkie takie przeszkody były odpowiednio wcześnie widoczne dla biegnących psów. Najbardziej popularne są wyścigi pary chartów tej samej rasy, gdzie każdy z nich jest oceniany osobno i otrzymuje za to punkty, także pod nazwą coursing.

Ogólne zasady:

• psy do biegu wypuszcza się z ręki
• biegną w specjalnych czaprakach albo obrożach, które są w kolorze czerwonym i białym
• mają na sobie specjalny kaganiec, ponieważ czasem zbyt ambitne psy po dobiegnięciu do celu (do wabika) przegryzają linkę i po prostu go kradną
• wabik, za którym psy biegną, przeważnie wykonano ze skóry lub podobnego materiału w jasnym kolorze

Coursing pozwala na idealne ocenienie wrodzonych umiejętności chartów do pracy. Dlatego właśnie przynęta jest ściągana przez specjalną maszynę po specjalnie zorganizowanym torze w taki sposób, żeby udawała prawdziwie uciekającego zająca. Taki wabik wykonuje bardzo dużo uników, zmienia kierunki biegu, uskakuje, a także kozłuje. Każdy pies, który uczestniczy w coursingu, odbywa dwa biegi. Organizatorzy zmieniają przebieg danej trasy po pierwszej takiej turze. W biegach za przynętą sędziowie oceniają takie cechy charta jak: inteligencja, szybkość, wytrzymałość, zaciętość, zręczność. Każdą cechę ocenia się osobno, a pies może otrzymać maksymalnie dwadzieścia punktów.

Wymogi:

• W coursingu może wziąć udział tylko pies, który posiada licencję coursingową.
• Pies musi mieć skończone półtora roku. Jeśli jest to chart włoski lub whippet, to wtedy dopuszczane do zawodów są psy, które ukończyły piętnaście miesięcy.
• Pies, żeby mógł zdobyć prawo do uczestniczenia w oficjalnych zawodach, musi pomyślnie przejść obydwa biegi. Podczas pierwszej tury pies, który robi licencję, musi umieć sam przebiec całą trasę, a także pokazać, że jest zainteresowany wabikiem. Natomiast podczas drugiej tury chart biegnie z tak zwanym sparingpartnerem, czyli chartem, który już takową licencję posiada. Dzięki temu etapowi wykazuje on, że nie atakuje innych psów, a jest całkowicie zajęty pogonią za przynętą.

Wyścigi chartów typu coursing to nie tylko zawody, ale również świetna zabawa, podczas której psy mogą się wyżyć i zaspokoić swój wrodzony instynkt łowiecki, a przy tym nikomu nie szkodząc. Zawody są emocjonujące nie tylko dla samych chartów, ale także dla ich właścicieli. Bardzo trudno zatrzymać na starcie takie psy, które są bardzo niecierpliwe, próbują się wyrwać, szczekają i piszczą, a najbardziej są w swoim żywiole, gdy są wypuszczone i mogą ruszyć w pogoń.

Na szczęście w Polsce zawody te odbywają się pod odpowiednim nadzorem. Żadnemu psu z pewnością nie dzieje się krzywda. Ich właściciele to najczęściej wieloletni, doświadczeni charciarze, którzy tworzą wielką zgraną rodzinę zarówno na zawodach, jak i na wystawach czy innych spotkaniach kynologicznych. Jest to świetna rozrywka zarówno dla psów, jak i dla ich opiekunów. Oglądając wyścigi chartów, pamiętajmy, że wyniki to nie wszystko i na pewno nie za wszelką cenę.

Autor: Daria Piróg